Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Tradycjaazmianaspołeczna
23
wspólnąreligię,etnicznościczyprzynależnośćnarodową(lubnaj-
częściejwszystkietezasadywięziotwórczełącznie).
Jeżeliprzyjąć,żeobecnatransformacjaspołeczno-ustrojowa
wEuropieWschodniejtohistorycznepokłosieodgórnejkomuni-
stycznejmodernizacji,azarazemlokalnyefektglobalnejprzemiany
ładówekonomicznych,skutkującyinstytucjonalizacjągospodarki
opartejnapłynnejakumulacji,toobserwowanywróżnychczęś-
ciachregionu„renesansprzedkomunistycznychtradycji”,odro-
dzenieczyumocnieniestrukturpokrewieństwa,klientelizmu,wię-
zietnicznych,religijnych(wrazztowarzyszącymiimpraktykami)
przestajebyćzjawiskiemzagadkowym,stajesięraczejhistorycznie
możliwymrodzajemprzystosowaniawwarunkachkryzysupań-
stwadobrobytuizderegulowanychgospodarek.
5.Antropologicznespojrzenienazmianęspołecznąitradycję
Zaznaczonopowyżej,żewantropologiispołecznejikulturowejza-
gadnieniezmianysystemowejrozpatrujesiętrochęinaczejniżwso-
cjologii.Antropolodzywykazują,generalnierzeczbiorąc,mniejszą
skłonnośćdorozpatrywaniatransformacjijakoprocesurozwoju
społecznego.Toosobliwieantropologicznenachylenieteoretyczne
wstudiachnadtransformacjąświetnieuchwyciliMichaelBurawoy
iKatharineVerdery:
[...]niemożemywyobrażaćsobiezmianysystemowejjakoprocesuzako-
rzenionegowprzeszłościizależnegoodwyobrażonejprzyszłości.Zmiana
systemowajestprocesemzawieszonympomiędzyobydwomabiegunami.
[...]Procestenniejestwięcjednoliniowymprzechodzeniemodjednejfazy
dodrugiej,jaktoprzedstawiaprojektneoliberalny,aleczymśzłożonym
inierównomiernym,posiadającymlicznetrajektorie(BurawoyiVerdery
1999,s.14).
Studiującprocesytransformacjiztypowejdlaantropologiiper-
spektywy,czylibadającprzyużyciuobserwacjiuczestniczącejżycie
codzienneludzi,zauważamy,żenatympoziomiemamydoczy-
nieniazwielomaróżnymikombinacjamiprocesówzmianyirepro-
dukcjikulturowej,którymtrudnoprzypisaćcelowycharakter(Ber-
dahl2000,Hanniin.2002).Byćmożeowaniechęćdoanalizowania
