Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Niepełnosprawnośćwzrokuwkontekścierozwojuwbiegużycia
i51osóbposługującychsięwpełniwzrokiemwwiekuodsiedmiudotrzynastulat.
Wedługautorekosobyniewidomecharakteryzująsięlepsząpercepcjądotykowąwpo-
równaniudoswoichrównieśników.Dziejesiętaknajprawdopodobniejdziękiprocesom
kompensacyjnymwobrębiekorymózgowejuosóbniewidomych.Autorkistwierdzają
również,żewrazzwiekiemprocesykorowepowodujązwiększaniesięreprezentacji
palcówwkorze,cozkoleisprzyjanaucealfabetuBraille’a.
Dziękikompensacyjnejrolidotykuosobyniewidomecechująsiębardzowyso-
kądyskryminacjądotykową,któraumożliwiaprecyzyjneokreślaniecechifunkcji
przedmiotów(VanBoveniin.,2000;GoldreichiKanics,2003).
Utratawidzeniazwiązanajestwdużymstopniuzwykorzystywaniemzdolno-
ścisłuchowych,atezkoleiprowadządoreorganizacjikorowejiprzejęciazadańod
obszarówwzrokowychprzezpozostałeośrodkiwpłacieczołowym,ciemieniowym
iskroniowym.Kompensacyjneznaczeniepercepcjisłuchowejanalizowanejestod-
nośniedorozwijaniasięorientacjiprzestrzennejosóbniewidomychoraztego,naile
osobyztąniepełnosprawnościąwykorzystująpercepcjęsłuchowąwceludyslokacji
źródełdanegodźwięku.
BadaniaprowadzonemiędzyinnymiprzezCharlesaLeclercaiwspółpracowni-
ków(2000)wykazały,żeosobyniewidomenietylkobardzodobrzepotrafiąloka-
lizowaćdźwiękiwprzestrzeni,aleteżbardzodobrzeporuszaćsięwswoimśrodo-
wisku.
Wnajnowszychbadaniachnaukowychpodkreślasięrolę,jakąecholokacjaod-
grywaworientacjiwśrodowisku,wwykrywaniuprzeszkód,określaniuodległości,
miejsca,ruchu,wielkości,kształtu,anawetmateriałudanejpowierzchni.Dzięki
niejosobyniewidomemogąstwierdzić,jakiejwielkościjestszczelinalubobiekt,
czywykonanyjestzdrewna,metalu,płaskilubwypukłyinailejestniebezpiecz-
nypodczasprzemieszczaniasię.Dlaosóbzniepełnosprawnościąwzrokudźwięk,
podobniejakidotyk,stanowiczęstojednozniewieluźródełinformacjioobiek-
tach,którenapotykająnaswojejdrodze,amusząokreślićichcharakterito,naile
sąbezpieczne(SchenkmaniNilsson,2010;TengiWhitney,2011;maler,Arnott
iGoodale,2011;Teng,PuriiWhitney,2012).Zbadańneuroobrazowaniawynika,
żewsytuacjachwidzeniafunkcjeodpowiadającezaecholokacjęwspieranesąprzez
obszarypotyliczne.Wprzypadkuosóbniewidomychnajważniejsząrolęodgrywać
będziepłatskroniowyiczołowyprzetwarzającedanesłuchowe(Collignoniin.,2009;
Vossiin.,2010;maleriGoodale,2016).Abyczłowiekniewidomymógłstosować
echolokację,potrzebnyjestzarównodźwiękoodpowiednimnatężeniu,jakiruch.
Echolokacjaobejmujetrzyrodzajedźwiękówwuszach:emisję(dźwięk,którywyge-
nerowanyjestsamodzielnie),nałożonąemocjęiechooraztylkoecho(Rowaniin.,
2013).Echolokacjapozwalanapodejmowanieprzezosobyzniepełnosprawnością
takichczynności,dziękiktórymmogązaspokajaćswojepotrzebyiczućsięwwięk-
szymstopniusamodzielne.Coraz
częściejnaukowcypodkreślająteżrolęurządzeńtech-
nologicznych,opartychnazasadzieecholokacji,mającychnaceluwspomaganieosób
