Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Problematykazdrowia,chorobyiniepełnosprawnościodznaczasięwielopłaszczy-
znowym,złożonymcharakteremiwykazujeścisłepowiązaniazczynnikamispołecz-
no-kulturowymi.Subiektywnekoncepcjedobrostanuichorobyznajdująswojeod-
zwierciedleniewprzyjmowanychmodelachniepełnosprawności.Dodrugiejpołowy
XXwiekuniepełnosprawnośćbyłapostrzeganazgodnieztradycyjnymmodelem
medycznymwkategoriachwyłącznienegatywnychjakoograniczeniefunkcjonowa-
niawynikającezupośledzenia,uszkodzeniaorganizmustanowiąceproblemdanej
jednostki,którejprzypisywanorolępacjentaipodopiecznego(Tomaszewski,Bar-
giel-MatusiewicziPisula,2015).Zgodnieztympodejściemrehabilitacjaidziałania
pomocowekoncentrowałysięnausprawnianiuikorekturze,zpominięciemdosto-
sowaniaśrodowiskafizycznegoispołecznego.Wniewielkimzakresieuwzględniano
potencjałrozwojowyosóbzniepełnosprawnością,koncentrującuwagęgłówniena
ograniczeniachideficytachwynikającychzuszkodzeniaorganizmu(Garbat,2013).
Krytykamedykalizacjiniepełnosprawnościjakoujęcia,któreniekorzystnie
wpływanapostawyspołeczneorazutrudniaosobomniepełnosprawnymokreślanie
własnychmożliwościiaktywnąpartycypacjęwżyciupublicznym,doprowadziłado
rozwojumodeluspołecznego.Wtejkoncepcjiniepełnosprawnośćniejestuważana
zaosobistątragedięiproblemdanegoczłowieka,leczzaefektinterakcjimiędzyoso-
bązuszkodzeniemorganizmuawarunkamifizycznymi,oczekiwaniami,normami,
przekonaniamiipostawamiwystępującymiwspołeczeństwie.Niepełnosprawność
stanowiwięcwtymrozumieniuuniwersalnedoświadczenieludzkie.Wmodeluspo-
łecznymgłównynaciskkładzionyjestnausuwanieróżnegotypubarier(prawnych,
architektonicznych,społecznych),inkluzjęisamopomoc,aperspektywęwłasnąosób
zniepełnosprawnościąuznajesięzanajistotniejszyczynnikprojektowaniadziałańna
rzecztejgrupy(GrzybiMatsili,2010).
Wprocesiezmianynastawieniawobecniepełnosprawnościszczególnąrolęode-
grałaMiędzynarodowaKlasyfikacjaFunkcjonowania,NiepełnosprawnościiZdrowia
(InternationalClassifcationofFunctioning,Disability,andHealth,ICF)WHO,wktórej
przyjętozałożenie,żekażdaosobafunkcjonujenatrzechpoziomach:biologicznym,
