Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Niepełnosprawnośćwzrokuwkontekście
rozwojuwbiegużycia
Wprowadzenie
Koncepcjerozwojuczłowiekawcyklucałożyciowymwnosząnowąperspektywępo-
znawcząibadawcząwykraczającąpozapodejściebiologistyczne,którezmianyroz-
wojowełączyłozukierunkowaniemnaokreślonystankońcowyiuznawałojezaprze-
widywalne,powiązanezwiekiemipowszechnewcałejpopulacji.Wykazującpewne
podobieństwazmodelembiologicznym(np.następstwofazwokreślonychinterwa-
łachczasowych),teorietezakładajązróżnicowanieprzebiegurozwoju(Czerwińska-
Jasiewicz,2015).Plastycznośćuznawanajestzajegocharakterystycznąwłaściwość,
dziękiktórejmożliwesąróżnekierunkirozwojuosobywzależnościodzasobówin-
dywidualnychiśrodowiskowych,którymijednostkadysponuje(Harwas-Napierała
iTrempała,2006).Ścieżkarozwojukażdegoczłowiekamaniepowtarzalnyprzebieg,
będącyefektemodmiennościwspostrzeganiu,ocenieiprzeżywaniudoświadczanych
sytuacji.Pomimopodleganiatymsamymoddziaływaniomzwiązanymzezmianami
worganizmie(biologicznywzrost,fizycznedojrzewanie,processtarzeniasię)ifunk-
cjonowaniawdanymkręguspołeczno-kulturowym,osobyzachowująpewnąswo-
istośćwrozwoju,wynikającązpodejmowanejaktywnościwłasnej,przyjętychcelów,
aspiracji,wartości,światopoglądu(Brzezińska,2005).
Wteoriachanalizującychpełnybiegżyciaistotąrozwojusąwszelkiezachodzące
zmiany,zarównoteocharakterzeprogresywnym,któredominująwokresiedzieciń-
stwaidorastania,jakitebardziejtypowedladorosłości,wktórejwspółwystępuje
wzrostiregres.Rozwójniekończysięwięcwrazzosiągnięciempełnejdojrzałości
fizycznej,leczobejmujeprocesprzekształcaniasięstrukturpsychicznychizmianza-
chowaniaosobynaprzestrzenicałejjejegzystencji.Koncepcjebadającerozwójwcy-
klucałożyciowymzwracająuwagęnadynamiczneinterakcjezachodzącemiędzyjed-
nostkąaotoczeniemiakcentująrolęaktywnościwłasnejosoby,którapodlegalicznym
