Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przystosowawczymibądźnegatywnymi,wyraźnieproblemowy-
mizwiązanymizwystępowaniemtrudnościprzystosowawczych.
Wspomnianetrudnościmożnarozpatrywaćnietylkowkatego-
riachzaburzeńklinicznych,alerównieżjakotrudnościroz-
wojowe.Przyjmująctodrugiekryterium,możnawyróżnićdzieci
radzącesobiezprocesemprzechodzeniamiędzykolejnymista-
diamirozwojupsychicznegoorazdzieci,którenieumiejąsprostać
wyzwaniompojawiającymsięwtokurozwoju.Możnawskazać
licznesymptomyświadcząceospełnianiuprzezdzieckonorma-
tywnychoczekiwańspołecznychiradzeniusobiezwyzwaniami
pojawiającymisięwtokurozwojubądźteżprzeciwnie-doświad-
czaniutrudnościwtymzakresie(por.Grzegorzewska,Pisula,Bor-
kowska,2019,s.458).Charakterystyczneprzejawyradzeniasobie
przezdziecibądźteżprzeżywaniatrudnościwkolejnychokresach
rozwojuprzedstawiatabela1.
Tabela1.Charakterystykadzieciradzącychsobieiprzeżywającychtrudności
wperspektywierozwojowej
Wiek
Okresniemowlęcy
iponiemowlęcy
Okresprzedszkolny
Dzieckoradzącesobie
Dzieckoprzeżywającetrudności
—Spokojnytemperament,
wrażliwośćnaoddziaływania
rodzica
—Bezpieczne,ufne
przywiązanie
—Pogodnynastrój
—Ciekawośćświata
ieksploracjaotoczenia
—Drażliwość,kapryśność,
słabawrażliwość
naoddziaływaniarodzica
—Pozabezpieczne
przywiązanieoparte
nalęku,ambiwalencjilub
dezorganizacji
—Dominacjanegatywnego
afektu
—Strachprzedotoczeniem,
unikanienowychsytuacji
—Przestrzeganiereguł
izaleceńopiekuna
—Zazwyczajpozytywnerelacje
zrodzicami
—Umiejętnośćwspółpracy
zrówieśnikamiwzabawie
—Umiejętnośćwyrażania
prostychuczuć
—Przeżywanielęków(np.boi
sięciemności)
—Zainteresowaniapoznawcze
(np.książeczki,życie
zwierząt)
—Nieprzestrzeganiereguł
izaleceńopiekuna
—Zazwyczajnegatywnerelacje
zrodzicami
—Odrzucenielublekceważenie
przezrówieśników
—Słabewyrażanieswoich
emocji(częstojedyne
dostępneuczucietozłość)
—Przeżywanielęków
—Nadmiernezainteresowanie
telewizjąigrami
komputerowymi
18
