Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
UczeniesięDstawaniasię”osobąstarą
1.1.Usytuowanieparadygmatyczne-określanie
progustarości
Jednymzwieluproblemówteoretyczno-metodologicznych,zjakimi
musisięmierzyćbadaczwobszarzegerontologiispołecznej,jest
ustalenie,czymjeststarość,atakżekiedysięzaczyna(Atchley,
1977).Wspecjalistycznychopracowaniachistniejewieledefinicji
tegozjawiska,aleczęstostojąonezesobąwsprzeczności.Nierzad-
kospotykanymrozwiązaniemjestpodaniewiekuchronologicznego,
odktóregoarbitralnierozpoczynasięstarość.Jednakżeprzegląda-
jącliteraturęprzedmiotu,możnanapotkaćnaniezgodnościwusta-
leniutegoprogu(por.Ostrzyżek,2014;Szarota,2010;Szukalski,
2020).Sytuacjakomplikujesięjeszczebardziej,kiedybadaczeza-
czynająstosowaćróżnekryteriawyznaczającepoczątekfazystaro-
ści.Niektórzystosująfunkcjonalnądefinicjęstarości(Piotrowski,
1973),któramówioistotnychzmianachzachodzącychuczłowieka
wzakresiezdolnościdowykonywania,jakiodgrywaniarólspo-
łecznychwporównaniuzmłodszągeneracją.Jeszczeinniprzyjmu-
subiektywnąperspektywębadanychosób,gdzietostanichświa-
domości,czylipoczuciebyciastarym,wyznaczaliniędemarkacyjną
pomiędzywiekemśrednimastarością.
Badaczepodkreślająpotrzebęzdecydowaniasięnajakieśroz-
strzygnięciazwiązanezumiejscowieniempoczątkustarości,ponie-
ważichbrakstanowiprzeszkodęprzyporównywaniuuzyskiwanych
wynikówbadań(Pędich,1998).Należyjednakprzyjąć,żeopisane
różnicepochodnąperspektywy,zjakiejprowadzonajestanaliza,
oraztego,jakicelprzyświecadanemubadaniu.Dlategoteżprzed
rozpoczęciemwłasnegoprojektubadawczegowartospojrzećna
starośćjakonafazężyciaczłowiekapoprzezpryzmatparadygma-
tycznegousytuowania.Innymisłowy,starośćmożnarozpatrywać
wkontekścieontologiiczyświatopoglądurozumianegojakopod-
stawoweprzekonaniakierującebadaniem.JohnCreswell(2013)
wyróżniaczterygłówneparadygmaty:postpozytywistyczny,kon-
strukcjonistyczny,aktywistycznyipragmatyczny.
Fundamentem,naktórymspoczywapostpozytywizm,jestfilo-
zofiadeterministyczna.Wskazujesię,żeistniejąpewneprzyczyny,
którewywołująróżneskutki,azadaniembadaczajestdonichdo-
trzećijepoznać.Inaczejrzeczujmując,światempirycznyposiada
zasadyiprawa,któremożnaodkryć.Rzeczywistośćzredukowana