Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przypadkachmamydoczynieniazsystemamipolitycznymi(iodpowiedniąkulturą
polityczną)wytworzonymiwramachcywilizacjizachodniochrześcijańskiej.
Poczynającjednakodlatdwutysięcznych,bazaelektoralnasiłprozachodnich,
liberalno-demokratycznychistotniesięposzerzyłanacałąUkrainęcentralną,tak
prawobrzeżną,jakilewobrzeżną,czylinacałyobszarhistorycznyIRzeczypospolitej
orazXVII-iXVIII-wiecznejHetmańszczyznyKozackiej.Pozagranicamitego
„pomarańczowego”obszarupozostałodziewięćobwodówpołudniaiwschodu,
wykazującychzdecydowanenastrojesowietofilskie,antyzachodnie,paternalistyczno-
autorytarne.SątoterenyhistorycznychDzikichPól,swoistejzieminiczyjej,
skolonizowanejdopierowXIXwiekupopodbiciuChanatuKrymskiego,któryluźnote
terenykontrolował.Kolonizacjaiindustrializacjatychziemszławparzezrusyfikacjąi,
ewentualnie,sowietyzacją.Głównyproblemtychziemtonie„rosyjskość”,jaksądzi
GiscardD’Estaingijegokoledzy,leczwłaśnie„radzieckość”:żadnejinnejtradycji,innej
pamięci,którabysprzeciwiałasiępostępowisowietyzacjiitworzeniuhomosovieticus
na„dzikimpolu”poprostuniebyło.
Stądwłaśniewynikapoważnyrozłamcywilizacyjny,któryprzebiegaprzezUkrainę
wzupełnienieoczekiwanymczyraczejnieprzewidzianymprzezHuntingtonamiejscu–
wzdłużnajdalszychpołudniowo-wschodnichgranicIRzeczypospolitej,granicmiędzy
otwartymstepematerenamilaso-stepowymi,między–ujmująctowkategoriach
cywilizacyjnych–terenamihistorycznychkoczownikówarolników.Głównymbłędem
HuntingtonawtymprzypadkubyłonieodróżnienieUkrainyodRosji,azwłaszcza
niedostrzeżenieogromnejróżnicymiędzycharakteremchrześcijaństwawschodniego
wtychkrajachiniezrozumienieroli,jakąCerkiewprawosławnaodgrywaławMoskwie
inaUkrainieprzynajmniejdopołowyXVIIwieku.
Huntington,jakpiszeotymbadaczkanadyjskiD.Soltys:
mylikwestiętego,ktojestodpowiedniokatolikiem,protestantemczyprawosławnymwznaczeniuformalnej
przynależnościdoKościoła,aktojestkatolikiem,protestantemczyprawosławnymwznaczeniupolityczno-
kulturowejorientacji.Pomyłkatawynikaztego,żetradycyjniestolicaRosjiijejczęścicentralnestanowią
centrumkościelnegoipolitycznegokatolicyzmuImperiumRosyjskiego.WtensposóbMoskwajestzarówno
głównąsiedzibąrzekomopowszechnegoKościoła,jakipropagatorempolitycznejcentralizacjitegoregionu.
CzłonkowieRosyjskiegoKościołaPrawosławnegotowznacznejmierzekatolicy;sątoalbocentrowcyalbo
insiderzy,obrońcystatusquo,którychcharakteryzujeimperialnieukierunkowanatradycyjnapostawa
polityczno-kulturowa,posłuszeństwowobechierarchiiorazwładzycentralnej,odrzucenieinnychreligii
iprądówintelektualnych.Odmiennie,członkowieodnowionegoUkraińskiegoAutokefalicznegoKościoła
PrawosławnegoorazUkraińskiegoKościołaPrawosławnegoPatriarchatuKijowskiegozrzeszająrzymskich
katolików,protestantów,żydów,muzułmanów,którzyzkoniecznościnależądo„reformacji”naUkrainie.Ci
ludzietooutsiderzyfunkcjonującynaobrzeżach.Wszystkietewyznaniadokonałyintelektualnego
iinstytucjonalnegooderwaniaodrosyjskiegoprawosławia(lubnigdydoniegonienależały),jakoże
wszystkieznichprzezdługiczasbyłycelemprześladowańzestronypaństwarosyjskiegoczytowczasach
caratu,czyrewolucjibolszewickiej.WterminologiiEllulasąonitakzwanymi„wolnymiludźmi,”których
intelektjestniezależnyodugruntowanychpreferencjireżimu.Strukturytychgrupnigdyniebyłyczęścią
aparatupaństwowego,takjakmatomiejscewprzypadkuRosyjskiegoKościołaPrawosławnego.Przeciwnie,
Innymisłowy,prawosławno-katolickipodziałmiędzycentralnąizachodniąUkrainą
niejestdecydujący,ponieważnietylkotradycjagrecko-katolicka,aleteżukraińska
prawosławnazasadniczosięróżniąodtradycjiprawosławnejrosyjskiej–zjej
cezaropapizmem,etatyzmem,serwilizmempaństwowymiwreszciepolitycznym
mesjanizmemipanslawistycznymimperializmem.IRzeczpospolitaniedążyłado
