Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Porównywanieistotnienieoznaczazrównywania;wżadnymrazieniechodzi
oignorowanieróżnicmiędzypostkomunizmemapostkolonializmem,ajedynie
obardziejsystematyczneikonsekwentnewyjaśnianiepewnychpodobieństw.
KołodziejczykiSandruprzypominająwszczególności,żetakw„drugim”,jak
iw„trzecim”świecieprzymusowamodernizacjamiałacechywspólne:zarówno
„marksizmstosowany”,czylikomunizm,jakikapitalizmprzemysłowyrealizowały
podobnąpolitykęszybkiejindustrializacjiiurbanizacji,rozwojuinfrastruktury,walki
zzabobonamireligijnymi,trybalizmemitradycyjnymsposobemżycia(nazywanym
David
Moore
przytacza
jeszcze
dokładniejszy
spis
podobieństw
między
rosyjską/radzieckąkolonizacjąsąsiednichterenówazachodniąkolonizacjąterytoriów
zamorskich,którąwłaśnieuważasięza„klasyczną”:
Suwerennerządylokalnesązastępowanemarionetkowymialbobezpośredniąkontroląmetropolii.
Afrykańskieszkolnictwouprzywilejowujejęzykkolonizatorów,lokalnahistoriajestprzepisywana
zperspektywyimperium.Autochtonicznetradycjereligijnesątępione,bałwanyniszczone,awichmiejsce
wprowadzanesąalternatywneideologiereligijneiniereligijne.KolonizowaneterenyAfrykipoddawanesą
wyzyskowigospodarczemu.Niezależnyhandelkoloniimiędzysobąnawzajemalbozpartnerami
zewnętrznymijestściślereglamentowanylubcałkowiciezabroniony.Gospodarkadziaławsystemie
nakazowymidostosowujesiędopotrzebmetropolii,aniepotrzeblokalnych.Miejscowawaluta,jeślinawet
istnieje,tojestkonwertowalnawyłącznienawalutęmetropolii.Rolnictwostajesięmonokulturowe,
środowiskoulegadegradacji.Wsferzeprawczłowieka–głosydysydentówsłychaćwyłącznienaemigracji,
chociażznaleźćsiętamjestbardzotrudno.Opozycyjnaenergiajestwięckierowanawróżneformymimikry,
satyry,parodii,dowcipów.Jednaknajbardziejogólnacharakterystykastanuspołeczeństwatostagnacja
kulturowa[7].
Swojądrogą,tęostatniącechęjużdwadzieścialattemudostrzegłMarkoPawłyszyn,
omawiająckontekstpostkolonialnyi,odpowiednio,kolonialnedziedzictwowłaśniena
Ukrainie:
Przejawykultury(dziełasztuki,instytucjekulturalne,procesyspołecznegożyciakulturalnego)możnauznać
zakolonialne,jeślisprzyjająumacnianiulubrozwojowiwładzyimperialnej:odbierająprestiż,zawężająpole
działania,zmniejszająrozpoznawalnośćalbowręczniszcząto,cojestlokalne,autochtoniczne,słowem–
kolonialne,podkreślającnatomiastgodność,światowyzasięg,nowoczesność,niezbędnośćinaturalnośćtego,
Niewątpliwiezarównoświatkolonialny,jakikomunistyczny,byłdośćróżnorodny,
dlategonapewnoniewszystkiewymienioneprzezMoore’acechykolonialnewtakim
samymstopniudotycząkażdegokraju.ZwiązekRadzieckibyłspecyficznymimperium
ici,którzyuważająradzieckieksperymentzaprzedsięwzięcieneokolonialne,
„niebezpodstawniewskazująnadążeniekomunistówdowyzwoleniamaspracujących,
zniesieniewieluprzywilejówdlaetnicznychRosjannapołudniuiwschodziebyłego
imperium,wspieranielicznychjęzykówzwiązkowych,budowęfabryk,szpitali,szkół,
uwolnieniekobietzharemówiparandży,wsparciewalkizkolonializmemwtrzecim
świecie,atakżefakt,żewielunie-Rosjanwradzieckiejsferzewpływówpopierałoreżim
bolszewicki”[9].
Alerównieżci,którzyuważająradzieckireżimzajedynieinnąodmianękolonizacji,
wskazująna„masowedeportacjecałychnarodów,wyniszczającedlanichosiedlenie
kazachskich
koczowników,
przymusowe
wprowadzanie
monokultury
w
Azji
ŚrodkowejikatastrofęekologicznąMorzaAralskiego,przejęcieprzezZwiązek
Radzieckiniepodległychpaństwbałtyckichw1940roku,niezmiennązasadę,żedruga
