Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nolensvolensakceptowaniezachodnichliberalno-demokratycznychwartościjako
ponoć„naturalnych”i„organicznych”dlaUkraińców(natomiastkompletnie„obcych”
dlaRosjan).
Wbardzociekawym,opartymnabogatymmaterialesocjologicznym,studium
korelacjimiędzysilnątożsamościąnarodowąapoparciemdemokracji,reform
rynkowychiwesternizacji,StephenShulmandoszedłdowniosku,żenajważniejszym
czynnikiem
determinującym
okazuje
się
tutaj
ukraiński
self-image,
czyli
dostosowywaniesiędoswegowyobrażonegowizerunkuidealnego.Naprzykład,
ponieważukraińskinacjonalizmzakłada,żeUkraińców,wodróżnieniuodRosjan,
cechujeszczególnyindywidualizmiumiłowaniewolności,konsekwentnynarodowiec
musiodpowiedniodotegoobrazusięzachowywaćioczekiwać/wymagaćtegood
innych.
OrędownicytegorodzajutożsamościwśródukraińskichelitnaogółprzeciwstawiająetnicznychUkraińców
iUkrainęRosjanomwRosji,tj.społeczeństwuipaństwu,którejestpostrzeganejakoposiadającemocne
korzeniekolektywistyczneiautorytarne.Równocześnieargumentująoni,żeUkraińcówłączywiele,wsensie
historycznymikulturowym,zEuropą(ł)[Dlatego]demokracjaikapitalizmsymboliczniepodnosząstatus
etnicznychUkraińców,rozprzestrzeniająwcałymkrajuwartościrzekomoutożsamianezetnicznąkulturą
ukraińskąimogąsięprzyczyniaćdoefektywnegofunkcjonowaniapaństwaopartegonaetnicznych
ukraińskichwartościach.Cowięcej,jakożeten„inny”rodzajtożsamości,czyliRosja,charakteryzujesię
historiąikulturą,któresąoderwaneodindywidualistycznychiopartychnawolnościmodelirozwoju,
odrzuceniemodeli,któresąniedemokratyczneiniekapitalistyczneutrzymuje,napoziomiesymbolicznym
iwwymiarzerzeczywistym,istniejącyrzekomodystanskulturowypomiędzyUkrainąiRosją,cowzmacnia
ukraińskąetnicznątożsamośćnarodową.Ponieważkulturyeuropejskaiukraińskasąpostrzeganejako
bardzosobiebliskieaEuropejczycysąutożsamianizdemokracjąikapitalizmem,tomodelebędą
najprawdopodobniejpreferowane,jakożesymbolicznieirzeczywiściewzmacniająpodobieństwokulturowe
Innarzecz,żetegorodzajutożsamośćnigdyniebyła–przynajmniejdoczasów
pomarańczowejrewolucji,alemożeidodziś–tożsamościądominującą.Nacjonalizm
nacarskie,jakikomunistycznerepresjeorazpromowanieprzezdominującereżimy
imperialnej
rosyjskiej/radzieckiej/wschodniosłowiańskiej
tożsamości.
Taka
ponadnarodowa(i/albolokalnaprzednarodowa)tożsamośćzadomowiłasięjako
dominującanapołudniuiwschodziekrajuiistotnierozpowszechniłasięwcentrum,
internalizowanaprzezdużączęśćspołeczeństwa.
Uwzględniającsilnekorelacjemiędzynarodowątożsamością,językiemapostawą
społecznąipolityczną,wskazaneprzezShulmana,możemyinterpretowaćprzemiany
politycznenaUkrainieostatniegodziesięcioleciajakoskutekswoistegoodrodzenia
„zachodniej”tradycjiwniedokońcazsowietyzowanym/zrusyfikowanymcentrum
krajuistopniowegowzmocnieniatamtożsamościnarodowej.(NazachodzieUkrainy,
gdziepresjaimperialnabyłaowielekrótsza,odrodzeniedokonałosięszybciej
iwcześniej–jeszczewokresieGorbaczowowskiejodwilży).Napołudniuiwschodzie
jednakniedoszło,jakdotąd,dożadnychkardynalnychzmianpolitycznych,któreby
wynikałyzpodobnieistotnychzmianwkulturzepolitycznej.Paternalistyczno-
autorytarnewartościpozostajątutajgłębokozakorzenionezewzględunietylkona
totalitarną,aleteżkolonialną/imperialnąspuściznę;kryptoradzieckapolityczna
„inność”jestwwielkimstopniuwspieranaipodsycanatutaj„innością”etniczną,
regionalną,kulturowąijęzykową.
