Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
igry”23.Wnajbardziejznanejswojejksiążcepoświęconejtej
tematyceHelmanprzekonujedotytułowejideitwórczej
zdrady,popularyzującwpolskimfilmoznawstwietermin
zapożyczonyodRobertaEscarpita.Autorkastworzyławniej
syntezębadawczą,poddającanaliziekilkanaściefilmów
reprezentującychodmiennestrategieadaptacji.
Twórcza
zdrada
jestpotwierdzeniemnowegopodejściadobadań,które
–wedługHelman–powinnydziśkoncentrowaćsię
napojedynczychdziełach,anienarozważaniachogólnych.
Takiepodejściesprawia,żerelacjemiędzyoryginałem
literackimifilmemtraktowanesąjakoukładniepowtarzalny,
któregospecyficznycharakternależyodkryćiopisać.
Helmanzwracauwagę,żesytuacjaoglądaniaadaptacjijest
szczególnymdoświadczeniemodbiorczym,ponieważ
uruchamiamywówczasswojąpamięćkulturową
idoświadczenianabytewtrakciejejkształtowaniasię.
Podstawowymechanizmodbiorufilmupoleganasięganiu
pamięciąwsteczdotego,couprzedniozobaczyliśmy,
coumożliwiastworzeniestrukturycałości.Widz,któryzna
pierwowzór,odrazudysponujestrukturąprzedstawianego
dzieła,maświadomość,żefilmzrealizowanywedługpowieści
będziezawierałlicznezmianyiodstępstwaodoryginału,mimo
topamięćtegooryginałufunkcjonujejakoramaodniesienia.
Odbiorcadostrzegawprowadzonemodyfikacje,zestawia
warianty–literackiifilmowy–orazbudujehipotezydotyczące
konsekwencjiwprowadzonychzmian.
TezyprzedstawioneprzezAlicjęHelmanwcytowanych
tekstachsąprzyjętąprzezemnieperspektywąbadawczą.
PróbaopisywaniastrategiiadaptacjiwkinieBernarda
Bertolucciegozapomocątradycyjnychklasyfikacjitracisens.
Wjegowypadkumożnamówićjedynieo„twórczych
zdradach”,czyraczejozdradachkontrolowanych(bysię
tuposłużyćterminemzdziedzinypsychologii).Bertoluccijako
adaptatorjesttwórcąniezależnym,któryczerpieinspiracje
zprzeszłości.
WtwórczościBertolucciegomożnaobserwowaćróżne,
azarazemoryginalnestrategieadaptacji.Każdyzfilmówjest
innymjejprzykładem.Podstawąwyborudziełfilmowychbyły
odniesieniadotekstówliterackich.Spośróddwudziestudwu24
zrealizowanychdotejporyfilmówBertolucciegosiedem
makanwęliteracką,możemyzatemjetraktowaćjako
adaptacjedziełliteratury.
