Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Przepisyogólne
Art.1
podstawąmodeluwszystkichubezpieczeń,pojmowanychjakoorganizacyjneformy
przezornościspołecznej,jestideazbiorowejsolidarności,zakorzenionawświadomości
wspólnegozagrożenia”(I.Jędrasik-Jankowska,Pojęcia…,s.34).
Historycznieubezpieczeniaspołecznepowstałydużopóźniej(tj.wdrugiejpołowie
XIXw.)niżubezpieczeniagospodarcze,którychkorzenimożemydoszukiwaćsięjużna-
wetwstarożytności,zwłaszczawpostaciubezpieczeniatowaruwtransporciemorskim
(LexRhodiadeiactu).Trudnotujednakmówićozjawiskuwyodrębnieniasięubezpieczeń
społecznychzgospodarczych(nawzórwyodrębnieniasięprawapracyzprawacywilne-
go),apierwsze(niemieckie,czylitzw.bismarckowskie)ustawodawstwoubezpieczeńspo-
łecznychpowstałeuschyłkuXIXw.,jeżelinawetmiałocywilnoprawnepochodzenie,było
instytucjązupełnienową,ooryginalnejkonstrukcjiprawnej,powołanąwcelurealizacji
przyjętegomodelupolitykispołecznejzapomocąprawapublicznego,późniejsocjalne-
gojakoszczególnegoprawaadministracyjnego(zob.J.Jończyk,Oubezpieczeniu…,s.8).
RównieżwPolsceubezpieczeniaspołecznestanowiąodrębnąodubezpieczeńgospodar-
czychdziedzinęprawainaukioubezpieczeniach,zazwyczajniemieszczącsięwwykła-
dzienatemat,niekiedywyróżnianego,nprawaubezpieczeniowego”(zob.W.Warkałło
[w:]W.Warkałło,W.Marek,W.Mogilski,Prawo…,s.154),zarezerwowanegodlaprob-
lematykiumowyubezpieczeniazKodeksucywilnegoidziałalnościubezpieczeniowej.
Wzwiązkuztymjakkolwiekpojęcieubezpieczeniamożestanowićogólnywzorzec
teoretyczny,to-zewzględunaodmiennąkonstrukcjęprawnąiprzeznaczeniespo-
łeczno-gospodarczekażdegozfunkcjonującychwnaszymkrajuubezpieczeń-nie
nadajesiędowykorzystaniawpraktyce.
2.2.Ubezpieczeniaspołeczneaubezpieczeniespołeczne
Wart.1u.s.u.s.mowajestoubezpieczeniachspołecznychwkontekścienormatywnego
wyodrębnieniaposzczególnychichrodzajów,składającychsięnauznawanezasamo-
dzielnydziałprawa(zob.W.Szubert,Ubezpieczenie…,s.85-86;T.Zieliński,Ubezpie-
czenia…,s.51in.;K.Ślebzak,Aksjologiczne…,s.245)prawoubezpieczeńspołecznych
lub,wedleinnychzapatrywań,stanowiącychczęśćszerszychdyscyplinprawniczych,
tj.prawazabezpieczeniaspołecznego(zob.J.Jończyk,Prawo…,2006,s.9-10;D.Dzie-
nisiuk,Prawo…,s.85)lubprawasocjalnego(zob.M.Lewandowicz-Machnikowska,
Regulacja…,s.47;D.E.Lach[w:]System…,t.1,red.A.Wypych-Żywicka,s.41),rów-
nieżtraktowanychjakoodrębnegałęzieprawa.Jednocześniezaprezentowaćmożna
również,czegojestemzwolennikiem,stanowiskopośrednie,tzn.uznać,trzymając
siępogląduogałęziowejodrębnościprawaubezpieczeńspołecznych,żeskororeali-
zujeonoprawodozabezpieczeniaspołecznegowujęciuart.67ust.1KonstytucjiRP,
tostanowiformętegozabezpieczeniaobjętąubezpieczeniowąmetodąochronypraw-
nejnawypadekziszczeniasięokreślonychryzyksocjalnych.Takiepodejścieeliminuje
KamilAntonów
63
