Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.1
Rozdział1.Przepisyogólne
całegokrajuirozszerzoneoochronęobejmującąrównieżchorobyzawodowe.Nato-
miastodnośniedoubezpieczeniaemerytalnego,toobjęłoononajpierw(w1927r.)pra-
cownikówumysłowych,anastępnie(w1933r.)robotników(pracownikówfizycznych),
pozarobotnikaminaGórnymŚląskuobjętymiwyżejwymienionąniemieckąOrdyna-
cjąubezpieczeniową.Odnotowaćtrzebajednak,żerobotnicywporównaniuzpracow-
nikamiumysłowymiotrzymaligorszystandardochronyprawnejwzakresiezarówno
warunkównabyciaprawadoświadczeń,jakiobliczaniaichwysokości(zob.A.Ma-
laka,Ustawa…,s.17-18),czegoogólnymprzejawembyłoprzyjęciedomniemaniain-
walidztwarobotnikawrazieosiągnięcia65lat,podczasgdyprawodorentystarczej
dlapracownikówumysłowychprzysługiwałoniezależnieodzdolnościdowykonywa-
niazawodupoukończeniu65.rokużycia.Powyższykształtmiędzywojenneubezpie-
czeniaspołeczneprzybrałynaskutekuchwaleniatzw.ustawyscaleniowej(tj.ustawy
z28.03.1933r.oubezpieczeniuspołecznem,Dz.U.Nr51,poz.396zezm.),którawdu-
żymstopniuujednoliciłazróżnicowane(pozaborcze)reżimyprawneorazstworzyła
organizacyjneifinansowepodstawydziałalnościinstytucjiubezpieczeniowej(ZUS).
Niemożnateżzapomnieć,żewIIRPniemalcałkowiciepozasferąubezpieczeńspo-
łecznychpozostawałasporaczęśćówczesnegospołeczeństwa,tj.ludnośćwiejska,
wszczególnościrolnicy(pozautrzymanymniemieckimubezpieczeniemwypadko-
wymwPoznańskiem,naPomorzuiGórnymŚląsku)orazrobotnicyrolni,którzy
podlegaliwyłącznie:
1)ubezpieczeniuwypadkowemuwwyżejwymienionychwojewództwachi-jeżeli
bylizatrudnieniwgospodarstwachliczącychponad30ha-takżewpozostałej
częścipaństwa;
2)ubezpieczeniuemerytalnemuwwojewództwiepoznańskim,pomorskiminaGórnym
ŚląskunamocywymienionejpowyżejniemieckiejOrdynacjiubezpieczenioweji
3)ubezpieczeniuchorobowemunaGórnymŚląsku,takżenamocyprzepisówtejOr-
dynacji.
Pozatymniektóregrupyzawodoweposiadałydodatkowąlubodrębnąochronęso-
cjalnączytowpostacibranżowegoubezpieczeniagórniczego(tzw.brackiegonaGór-
nymŚląsku),czyteżzaopatrzeniaemerytalnegoobejmującegofunkcjonariuszypań-
stwowych,zawodowychwojskowych,pracownikówPKPibankówpaństwowych
(zob.W.Szubert,Ubezpieczenie…,s.25-26i30).
1.2.PolskaRzeczpospolitaLudowa
PoIIwojnieświatowejpoczątkowoutrzymanoustawodawstwomiędzywojenne,ana-
stępniezaczętounifikowaćstatusprawnyposzczególnychgrupzawodowychirozsze-
rzaćzakrespodmiotowyubezpieczeńspołecznych.Wkonsekwencjiwyeliminowano
korzystniejsze,wporównaniuzrobotnikami,uprawnieniaemerytalno-rentowepra-
58
KamilAntonów