Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jakostyleprzetwarzaniainformacji,acowięcej,ichwystępowanie
podatnejestnawpływczynnikówsytuacyjnych.
Zaprzykładmikroanalitycznejkoncepcjimógłbyposłużyć
KwestionariuszRadzeniaSobiewSytuacjachStresowych(Coping
InventoryforStressfulSituations–CISS)N.S.EndleraiJ.D.A.
Parkera(1990),zaadaptowanydopolskichwarunkówprzez
P.Szczepaniaka,J.StrelauaiK.Wrześniewskiego(2005).
Kwestionariusztenpowstałnabazielisty120reakcjinastres
zaproponowanychprzezsiedmiupsychologówiuczniów.Usunięto
powtarzającesięibudzącewątpliwościelementy,coograniczyło
podanąliczbędo70pozycji.Listętęprzedstawionobadanym,ok.
600studentom,doocenynaskalilikertowskiejinapodstawie
analizyczynnikowejzredukowanoliczbęelementówdo44,atakże
wyróżniono3czynnikiodpowiadającestylowiradzeniasobie
zestresem.WobecniestosowanejwPolsceadaptacjiznajdujesię
48stwierdzeń,odpowiadającychnastępującymstylom:
skoncentrowanemunazadaniu,naemocjachoraznaunikaniu,który
możnapodzielićnaangażowaniesięwczynnościzastępcze
iposzukiwaniewsparciawotoczeniu(Szczepaniak,Strelau,
Wrześniewski,2005).
Jednakwopublikowanymw2003rokuprzeglądzie100różnych
narzędziE.A.Skinner,K.Edge,J.AltmaniH.Sherwoodwyróżnili
aż400sposobówradzeniasobiezestresem.Autorzydoszli
downiosku,żepowszechniestosowanekategorieskoncentrowane
najednejfunkcji(takiejakwmodeluCISS,np.emocjev.problem)
sąnieadekwatne,m.in.dlatego,żetesamezachowaniapełnią
zazwyczajróżnefunkcje,aprzyporządkowanieichdojednego
wymiarufałszujeichrzeczywistąwielowymiarowość.Poanalizie
statystycznejwyszczególnionychwcześniej400zachowańwyżej
wymienienibadaczewyodrębnili5porządkującychjekategorii:
rozwiązywanieproblemu,poszukiwaniewsparcia,unikanie,
dystrakcjęipozytywnąrestrukturyzacjępoznawczą.Jednocześnie
proponująwprowadzeniehierarchicznegosposobuujmowania
stylówradzeniasobiezestresem:odkonkretnychzachowań
nanajniższympoziomieprzezsposobyradzeniasobiezestresem
doprocesówadaptacyjnychnanajwyższympoziomie.
Wtymmiejscuwartowspomnieć,żeodtworzonagenezapojęcia
stresiskorelowanychznimzjawiskmapokazaćwagętego
zagadnienia.Samatakwestia,choćniejestzarezerwowana
wyłączniedlametodologiinauk,maistotneznaczenie.Ograniczono
