Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Teoretycznezałożeniakoncepcjispołecznejodpowiedzialnościbiznesu
znaczazakresrzeczyispraw,zajakiechceodpowiadać5.Autortendodaje,żeowa
decyzjapodstawowastanowifundamentstopniowegorozszerzaniazakresuodpo-
wiedzialnościdanejosoby.Zkoleirozszerzaniegranicodpowiedzialnościstanowi
częśćprocesumoralnegodojrzewaniaczłowieka6.
Odpowiedzialnośćjeststanempowinności,występującymwobrębiepewnej
rzeczywistości.Właśnietarzeczywistośćpozwalanamopisywaćiinterpretować
owąpowinność.WedługJ.Filek„odpowiedzialnośćzabezpieczajednostkęprzed
zagrażającymijejodwewnątrzsiłami,tj.skłonnościądosubiektywizmuiskłon-
nościądopanowanianadinnymi,przedsamowolą”7.Autorkatazauważarównież,
żepojęcieodpowiedzialnościlepiejniżpojęcieobowiązkuopisujerealizacjęwza-
jemnejzależnościczłowiekaiotaczającegogoświata.Światzostałczłowiekowi
powierzony,człowieknietylkoutrzymujeporządekświata,lecztakżewpewnej
mierzejestjegotwórcą.Samopojęcieobowiązkuwskazujenajednostronnąrelację
człowiekazeświatem,pozwalanawyciagnięciewniosku,żezadaniemczłowieka
jestwyłącznieutrzymanietegoporządku8.
PojęcieodpowiedzialnościzaczęłosięupowszechniaćpoIwojnieświatowej,
stopniowowypierającpojęcieobowiązku.Byłotonastępstwemzmieniającejsię
rzeczywistościpolitycznejispołecznej,rozwojudemokracji,któremuzkoleito-
warzyszyłrozwójróżnychswobódobywatelskich.WmyślifilozoficznejXXwieku
silnyakcentzostałpołożonynazwiązekmiędzywolnościąiodpowiedzialnością.
Ówzwiązekwyrażadwukierunkowazależność:bezwolnościniemaodpowiedzial-
ności,bezodpowiedzialnościniemawolności.Tym,coodróżniawolnośćodsamo-
woli,jestodpowiedzialność.Towłaśnieonastanowiracjonalizacjęwolności9.
Należyzauważyć,żezakresodpowiedzialnościniejestdanyraznazawsze,lecz
zależyodzmieniającychsięwarunków,odmożliwości,jakimidysponująpodmioty
zespołowe,wreszcieodoczekiwańspołecznych10.Wczasachstarożytnychdoodpo-
wiedzialnościbylipociąganizarównoludzie,jakizwierzęta.Zczasemjednakidea
odpowiedzialnościzostałaprzypisanawyłącznieczłowiekowi.
Wśródfilozofóweksponującychwswoichrozważaniachkwestieodpowie-
dzialnościwymienićnależyR.Ingardena,G.PichtaiM.Schelera.R.Ingarden,
choćwprostniepodajedefinicjiodpowiedzialności,przyjmując,żepojęcietojest
dlawszystkichzrozumiałe,skupiasięnawarunkach,jakiemusząbyćspełnione,
bymożnabyłomówićopowstaniuodpowiedzialnościpodmiotudziałającego.
5
Cz.Porębski,Conampowartościach,OśrodekMyśliPolitycznej,KsięgarniaAkademicka,
Kraków2001,s.204.
6Ibidem,s.205.
7J.Filek,Odpowiedzialność:międzyteoriąapraktyką,www.cebi.pl,s.2.
8Ibidem,s.2-3.
9
J.Filek,Wolnośćiodpowiedzialnośćwdziałalnościgospodarczej,[w:]W.Gasparski,
A.Lewicka-Strzałecka,D.Miller(red.),Etykabiznesu,gospodarkiizarządzania,WSHEwŁodzi,
Warszawa1999,s.111,114.
10J.Filek,Odpowiedzialność…,s.11.
