Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Teoretycznezałożeniakoncepcjispołecznejodpowiedzialnościbiznesu
wiedzialność,należywyraźnieodróżniać16.Dalejdodaje,żeodpowiedzialnośćjest
immanentniezwiązanazbytemjednostkiijestniezależnaodfaktuistnieniabądź
niezewnętrznejinstancjiegzekwującejodpowiedzialność.Oile„przypisywal-
ność”czynówpodlegatakiejinstancji,otyle„odpowiedzialność”maswojeźródło
wświadomościwłasnegosprawstwa,jestprzeżywaniem„samoodpowiedzialno-
ści”17.Filozoftenodnosisięrównieżdowspółodpowiedzialności.Uważał,żesko-
rokażdaosobaprzynależydojakiejśwspólnoty,toowaprzynależnośćdeterminuje
współodpowiedzialnośćzawspólnotęijednostkijątworzące18.WedługM.Schelera
odrzucenieodpowiedzialnościza„cudze”czynyjesttypowedlaniedojrzałychmo-
ralnieludzi.„Nieodłącznątendencjąkażdejmoralności,którątworząludziepewni
swejwartości,afirmującysamychsiebieiwłasnybyt,jestmaksymalnerozciągnie-
ciewłasnejodpowiedzialnościpozaobrębsamegosiebieiobejmowanieniąwszyst-
kich,którychżyciezależyodichżycia”19.
Istniejąróżnerodzajeodpowiedzialności.Itak,W.Gasparskiwyróżniaodpo-
wiedzialnośćkauzalną,odpowiedzialnośćwsensieprakseologicznym,odpowie-
dzialnośćwsensiemoralnymorazodpowiedzialnośćkwalifikowaną20.Pierwszy
rodzajodpowiedzialnościtoodpowiedzialnośćzabycieprzyczynąjakiegośskutku,
nieważneprzytymjest,czydziałaniesprawczebyłoświadome,zamierzone,czyteż
nie.Odpowiedzialnośćwsensieprakseologicznymdotyczyzachowaniacelowego,
świadomegoidowolnego(tj.zgodnegozwoląpodmiotu).Wtymujęciumożnabyć
nietylkosprawcąwyłącznym,lecztakżewspółsprawcą,aodpowiedzialnośćzaczy-
nypopełnianewspólnieokreślanajestmianemwspółodpowiedzialności.Odpowie-
dzialnośćwsensiemoralnym,wprzeciwieństwiedoodpowiedzialnościwsensie
prakseologicznym,niedotyczywszelkiegopodmiotudziałającego,alepodmiotu
moralnego,odktóregowymagasię:wiedzymoralnej,bezstronności,obiektywności,
uczciwości,bezinteresownościiaktywności.Podmiotymoralnesąodpowiedzialne
jedynieindywidualnie,nieistniejezatemodpowiedzialnośćmoralnazbiorowa,gdyż
tylkoosobamożemiećsumienie.Odpowiedzialnośćkwalifikowanamożewystę-
powaćwpostaciodpowiedzialnościdotyczącejdziałalnościindywidualnejbądź
zorganizowanej.Dladziałalnościindywidualnejodpowiedzialnośćkwalifikowana
toodpowiedzialnośćzadziałaniezgodnezwymaganiamidanejroli.W.Gasparski
wskazujezarolezawodowewynikającezpełnionejfunkcji,sytuacjiżyciowejczy
teżzajmowanejpozycjispołecznej21.Przykłademtakiejrolimożebyćfunkcjame-
nedżera.Odpowiedzialnośćdotyczącądziałalnościzorganizowanejponosząorga-
16M.Scheler,DerFormalismusinderEthikunddiematerialeWertethik,wyd.VI,FranckeVer-
lag,Bern–München1980,s.478.
17M.Scheler,op.cit.,s.479.
18Ibidem,s.522.
19M.Scheler,Resentymentamoralność,WydawnictwoCzytelnik,Warszawa1977,s.170.
20
W.Gasparski,Wykładyzetykibiznesu,WydawnictwoWyższejSzkołyPrzedsiębiorczości
iZarządzaniaim.LeonaKoźmińskiego,Warszawa2007,s.237-254.
21W.Gasparski,op.cit.,s.244.
