Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.Teoretycznezałożeniakoncepcjispołecznejodpowiedzialnościbiznesu
niedodecyzjipodejmowanychsamodzielnie27.P.H.Werhanedodaje,żeskorofir-
myroszcząsobieprawodowolnościiautonomii,tomusząmiećnawzględziefakt,
tozarazemprawamoralne28.
Należywtymmiejscuzaznaczyć,wieluekonomistów,oileakceptujeodpo-
wiedzialnośćprawnąifinansowąprzedsiębiorstwa,otylenegujezasadnośćprzy-
pisywaniamupozostałychrodzajówodpowiedzialności.Przyczyntakiegostanu
rzeczymożnaupatrywaćwindywidualizmiemetodologicznym,uznaniuekonomii
zanaukęwolnąodwartościowaniaorazpowszechniepanującejwekonomiiteorii
ładurynkowego.Teoriatagłosi,żeniezależnieoddziałańjednostkowychnarynku
panujeporządekniebędącyzamierzonymskutkiemtychdziałań29.
Odpowiedzialnośćzaprzyszłepokolenia
Szczególnymrodzajemodpowiedzialnościprzypisywanejwspółczesnemuczłowie-
kowijestodpowiedzialnośćzaprzyszłepokolenia.Tenrodzajodpowiedzialności
narodziłsięwrazzosiągnięciemprzezczłowiekatakiegopoziomuwiedzy,który
umożliwiłmupanowanienadbiosferą.Dawniejdziałaniadotycząceprzedmiotów
pozaludzkichniestanowiłyprzedmioturefleksjietycznej.Znaczenieetycznezwią-
zanebyłowyłączniezbezpośrednimstosunkiemczłowiekadoczłowieka,wtym
równieżzjegostosunkiemdosamegosiebie(tzw.antropocentryzm).Efektywnyza-
sięgdziałaniabyłmały,zasięgczasowyprzewidywania,ustalaniacelówiodpowie-
dzialności-krótki,kontrolaokolicznościdziałaniabyłazaśograniczona.Właściwe
postępowaniedokonywałosięniemalnatychmiast,aciągdalszychkonsekwencji
pozostawianoprzypadkowi,losowilubopatrzności.Byłatoetyka„tuiteraz”30.Jed-
nakwrazzosiągnięciempewnegostadiumrozwojunaszychmożliwościzmieniła
sięteżnaturaludzkiegodziałania,tozkoleispowodowałokoniecznośćzmianyety-
ki31.Zniknęłoograniczeniedotyczącebliskościczasowejiprzestrzennej.Ichmiej-
scezajęłyrozległośćprzestrzennaiczasowarozpiętośćłańcuchówprzyczynowo-
-skutkowych32.
Stwierdzeniaoistnieniusilnegosprzężeniamiędzywiedząposiadanąprzez
człowiekaijegoodpowiedzialnościązaprzyszłepokoleniamożnaznaleźćwpra-
cachN.Hartmana,D.Parfita,T.ŻuradzkiegoiD.Birnbachera.DlaN.Hartmana
zdolnośćprzewidywaniaipredeterminacji,którąmaczłowiek,nakładananiego
odpowiedzialnośćzato,coprzyszłe,podwarunkiemżeposiadamockształtowania
27J.Filek,Wprowadzeniedoetykibiznesu,WydawnictwoAkademiiEkonomicznejwKrakowie,
Kraków2004,s.114.
28P.H.Werhane,Persons,RightandCorporations,PrenticeHall,NewJersey1985,s.60.
29J.Filek,Wprowadzenie…,s.113.
30
H.Jonas,Zasadaodpowiedzialności.Etykadlacywilizacjitechnologicznej,Wydawnictwo
Platan,Kraków1996,s.26-27.
31Ibidem,s.21.
32Ibidem,s.31.