Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Podejściadodefiniowaniaodpowiedzialności
19
owejprzyszłości33.Przyszłepokoleniabędąbowiemżyćwświecie,jakizostawiąim
wspadkuobecnepokolenia.Dawniejczłowiekpozostawałsolidarnytylkowobec
wspólnotytworzonejprzezteraźniejszepokolenie.Obecniepostrzegasiebiejako
jednostkęwłączonąwewspólnotęnastępującychposobiepokoleń,jakoogniwo
jednegołańcucha34.Odpowiedzialność,októrejpiszeN.Hartmann,cechujeasy-
metria,jednostronność,gdyżtylkoczłowiek,któryżyłwcześniej,możewstawićsię
zatym,którybędzieżyłwprzyszłympokoleniu.RównieżD.Parfitwswojejksiążce
pt.ReasonsandPersonszadajepytanieoto,wjakimstopniumożemyoddziaływać
naprzyszłepokolenia.Zwracauwagę,żestanwiedzyobecnegopokoleniaumożli-
wiamuwpływanienapokolenia,którejeszczenieistnieją,jakteżprzeciwdziałanie
skutkomtegowpływu.Dalejtwierdzi,żemożemyoddziaływaćzarównonatożsa-
mośćprzyszłychpokoleń,jakinaichliczebność.Odległośćwczasieiprzestrzeni
skutkównaszychdziałańniezwalanianaszodpowiedzialnościzanie35.T.Żuradz-
kipodkreśla,żejeżeliwiarygodneźródłanaukoweprzemawiajązatym,żeistnieje
istotneryzyko,iżnaszedziałaniemożeskrzywdzićludziżyjącychwprzyszłości,
przykłademmożebyćemisjagazówcieplarnianychimplikującapoważnezmiany
klimatyczne,towydajesię,żemamymoralnyobowiązekpowstrzymaćsięprzed
wywoływaniemtychzmianlubspróbowaćzrekompensowaćkrzywdywywołane
przeznaszobecnystylżycia36.Wspomnianyautornawiązujewtensposóbdoza-
sadyostrożnościzapisanejwlicznychregulacjachprawnychKomisjiEuropejskiej.
Zasadatagłosi,żejeżelijakieśdziałaniezagrażażyciuludzkiemubądźśrodowisku
naturalnemu,tonależyzastosowaćodpowiednieśrodkiostrożności,nawetgdynie
mamypewnościcodoskutkównaszychdziałań,niewszystkierelacjeprzyczyno-
wo-skutkowezostałybowiemnaukowoudowodnione37.
D.Birnbacherzastanawiasięnadtym,jakprzyszłesąprzyszłepokolenia38.Au-
tortenzauważa,żepoczątkowonormyodpowiedzialnościbyływewnętrznieprze-
strzeganeiprzekazywanewrazzinnyminormamikulturowymiwpostacizwyczaju,
religijnejtradycji,etosustanówczyteżgrupzawodowych39.Owenormy,determi-
nująceludzkiedziałania,częstomiałycharakternieuświadomiony,bezrefleksyjny.
Stopniowojednakprzekształciłysięwracjonalne,metodycznedziałania,nierzad-
kosankcjonowaneprzezpaństwo.Przykłademtychdziałańmogąbyćdługotermi-
noweinwestycjeinfrastrukturalnewwysokorozwiniętychkulturachantycznych,
gwarantowaneprzezinstytucjepolityczne.WśredniowieczuwEuropieŚrodkowej
33N.Hartmann,Ethik,wyd.IV
,WalterdeGruyter&Co.,Berlin1962,s.485.
34Ibidem,s.489.
35D.Parfit,ReasonsandPersons,ClarendonPress,Oxford1984,s.356-357.
36T.Żuradzki,Granicetroskioprzyszłepokolenia,„Diametros”grudzień2010,nr26,s.211.
37
S.M.Gardiner,Acoreprecautionaryprinciple,“TheJournalofPoliticalPhilosophy”2006,
nr14(1),s.33-60.
38
Zob.D.Birnbacher,Odpowiedzialnośćzaprzyszłepokolenia,OficynaNaukowa,Warszawa
1999.
39Ibidem,s.3.
