Uzależnienia behawioralne

Iwona Grzegorzewska, Lidia Cierpiałkowska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19784-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

467

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Grzegorzewska, Iwona; Cierpiałkowska, Lidia. Uzależnienia behawioralne. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018, 467 s. ISBN 978-83-01-19784-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Grzegorzewska, I.

A1 Cierpiałkowska, L.

T1 Uzależnienia behawioralne

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2018

SN 978-83-01-19784-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 190459, author = "Grzegorzewska, Iwona and Cierpiałkowska, Lidia", editor = "", title = "Uzależnienia behawioralne", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2018", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19784-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Grzegorzewska, Iwona

AU - Cierpiałkowska, Lidia

ED -

TI - Uzależnienia behawioralne

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2018

SN - 978-83-01-19784-1

ER -

Netografia (standard APA):

Grzegorzewska, Iwona; Cierpiałkowska, Lidia. Uzależnienia behawioralne [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/uzaleznienia-behawioralne-iwona-grzegorzewska-lidia-190459.

psychologia, psychoterapia, uzależnienia, pracoholizm, zakupoholizm, uzależnienie od Internetu, seksoholizm, uzależnienie od telefonu

Komu z nas nie przyszła do głowy myśl, że za dużo pracuje albo za dużo wydaje pieniędzy, za dużo czasu spędza przed komputerem albo za dużo je? Rosnące tempo życia powoduje, że coraz więcej czasu spędzamy w pracy, coraz mniej mamy go natomiast na ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19784-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

467

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie12
CZĘŚĆ I16
KONCEPCJE I MODELE PRZYCZYN, PROFILAKTYKI I TERAPII UZALEŻNIEŃ BEHAWIORALNYCH16
Konteksty medyczne, psychologiczne i społeczne zachowań szkodliwych i uzależnień behawioralnych18
Rozdział 118
1.1. Kontrowersje wokół pojęć „uzależnienia behawioralne” („nałogi”) i „zachowania kompulsywne”21
1.2. Definicja i kryteria diagnostyczne uzależnień behawioralnych28
1.3. Natura uzależnień behawioralnych36
1.4. Mechanizmy uzależnień behawioralnych – impulsywność czy kompulsywność42
1.5. Zachowania szkodliwe i uzależnienia behawioralne a inne zaburzenia psychiczne – współwystępowalność49
Modele biologicznych i psychologicznych przyczyn oraz mechanizmów uzależnień behawioralnych55
Rozdział 255
2.1. Neurobiologiczne podłoże uzależnień behawioralnych56
2.1.1. Procesy biochemiczne57
2.1.2. Mechanizmy neuroadaptacji a uzależnienia61
2.1.3. Neuroobrazowanie w rozpoznawaniu podłoża uzależnień behawioralnych64
2.1.4. Podatność genetyczna na uzależnienia behawioralne66
2.2. Koncepcje psychologiczne wyjaśniające uzależnienia behawioralne68
2.2.1. Perspektywa poznawczo-behawioralna71
2.2.2. Psychoanaliza i psychologia osobowości73
Perspektywa psychopatologii rozwojowej – integracyjne podejście do uzależnień behawioralnych77
Rozdział 377
3.1. Rozwój normatywny i nienormatywny – ścieżki eksternalizacji i internalizacji problemów78
3.2. Złożoność przebiegu rozwoju – czynniki ryzyka i ochronne u podłoża szkodliwych zachowań85
3.3. Koncepcje i modele integracyjne uzależnień behawioralnych87
3.3.1. Model ścieżek88
3.3.2. Model PACE91
Profilaktyka uzależnień behawioralnych94
Rozdział 494
4.1. Profilaktyka wobec jednostki i środowiska95
4.2. Programy profilaktyczne specyficzne i niespecyficzne97
4.2.1. Programy specyficzne, oparte na ryzyku98
4.2.2. Programy niespecyficzne, oparte na wzmacnianiu czynników ochronnych99
4.3. Profilaktyka w perspektywie rozwojowej101
Poradnictwo psychospołeczne i psychoterapia uzależnień behawioralnych115
Rozdział 5115
5.1. Cele i proces terapii osób uzależnionych behawioralnie116
5.1.1. Cele i modele terapii117
5.1.2. Transteoretyczny model etapów leczenia a cele zmiany122
5.1.3. Relacja i sojusz terapeutyczny126
5.2. Terapie integracyjne i grupy samopomocy uzależnionych behawioralnie128
5.2.1. Dialog i terapia motywująca129
5.2.2. Terapia poznawczo-behawioralna uzależnień behawioralnych135
5.2.3. Terapia behawioralna par i terapia skoncentrowana na emocjach140
5.2.4. Wsparcie społeczne i grupy samopomocy141
CZĘŚĆ II144
TYPY UZALEŻNIEŃ BEHAWIORALNYCH I ZACHOWAŃ SZKODLIWYCH144
Rozdział 6146
Uzależnienie od hazardu146
6.1. Kryteria diagnostyczne patologicznego hazardu147
6.2. Metody diagnozowania problemu150
6.3. Rozpowszechnienie153
6.4. Obraz kliniczny zaburzenia154
6.4.1. Fazy rozwoju uzależnienia157
6.4.2. Klasyfikacja osób grających i uzależnionych158
6.4.3. Konsekwencje problemowego uprawiania hazardu159
6.4.4. Współwystępowanie innych zaburzeń159
6.4.5. Wpływ uzależnienia od hazardu na rodzinę160
6.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne162
6.5.1. Czynniki socjodemograficzne162
6.5.2. Czynniki związane z rodzajem i dostępnością gier hazardowych164
6.5.3. Podatność biologiczna166
6.5.4. Czynniki osobowościowe170
6.5.5. Doświadczenia traumatyczne171
6.6. Terapia i farmakoterapia172
6.6.1. Terapia psychologiczna172
6.6.2. Farmakoterapia176
6.6.3. Grupy samopomocy177
6.7. Efektywność terapii w świetle dowodów empirycznych179
Rozdział 7184
Uzależnienia związane z korzystaniem z nowych technologii i „światem wirtualnym”184
7.1. Problemowe korzystanie z gier wideo185
7.1.1. Definicja i kryteria diagnostyczne189
7.1.2. Metody diagnozowania problemu194
7.1.3. Rozpowszechnienie197
7.1.4. Obraz kliniczny zaburzenia198
7.1.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne203
7.1.6. Profilaktyka i terapia209
7.2. Problemowe korzystanie z internetu212
7.2.1. Kryteria diagnostyczne problemowego korzystania z internetu213
7.2.2. Metody diagnozowania problemu215
7.2.3. Rozpowszechnienie217
7.2.4. Obraz kliniczny zaburzenia217
7.2.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne219
7.2.6. Profilaktyka i terapia220
7.3. Problemowe korzystanie z portali społecznościowych228
7.3.1. Kryteria diagnostyczne problemowego korzystania z portali społecznościowych229
7.3.2. Metody diagnozowania problemu230
7.3.3. Rozpowszechnienie233
7.3.4. Obraz kliniczny zaburzenia234
7.3.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne236
7.3.6. Profilaktyka i terapia237
7.4. Problemowe korzystanie z telefonu komórkowego239
7.4.1. Kryteria diagnostyczne problemowego korzystania z telefonu240
7.4.2. Metody diagnozowania problemu241
7.4.3. Rozpowszechnienie242
7.4.4. Obraz kliniczny zaburzenia243
7.4.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne244
7.4.6. Profilaktyka i terapia246
Rozdział 8249
Szkodliwe zachowania związane z kształtowaniem ciała – model uzależnienia249
8.1. Nałogowe uprawianie sportu250
8.1.1. Kryteria diagnostyczne nałogowego uprawiania sportu250
8.1.2. Metody diagnozowania problemu252
8.1.3. Rozpowszechnienie255
8.1.4. Obraz kliniczny zaburzenia255
8.1.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne260
8.1.6. Profilaktyka i terapia261
8.2. Szkodliwe opalanie się262
8.2.1. Kryteria diagnostyczne szkodliwego opalania się263
8.2.2. Metody diagnozowania problemu264
8.2.3. Rozpowszechnienie266
8.2.4. Obraz kliniczny zaburzenia266
8.2.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne267
8.3. Nałogowe poddawanie się operacjom plastycznym268
8.2.6. Profilaktyka i terapia268
8.3.1. Kryteria diagnostyczne nałogowego poddawania się operacjom plastycznym269
8.3.2. Metody diagnozowania problemu270
8.3.3. Rozpowszechnienie271
8.3.4. Obraz kliniczny zaburzenia271
8.3.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne272
8.3.6. Terapia i jej efektywność274
8.4. Nałogowe modyfikowanie ciała (tatuaże, piercing)275
Rozdział 9279
Szkodliwe jedzenie wysokokalorycznych pokarmów – model uzależnienia279
9.1. Kryteria diagnostyczne szkodliwych zachowań związanych z jedzeniem283
9.2. Metody diagnozowania problemu287
9.3. Rozpowszechnienie288
9.4. Obraz kliniczny zaburzenia289
9.4.1. Badania laboratoryjne na zwierzętach290
9.4.2. Badania kliniczne292
9.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne296
9.5.1. Cukier, tłuszcz i wysoka ilość kalorii w pożywieniu296
9.5.2. Otyłość298
9.5.3. Cechy osobowości298
9.5.4. Transmisja międzypokoleniowa299
9.6. Profilaktyka i terapia – efektywność oddziaływań300
9.5.5. Czynniki socjodemograficzne300
9.6.1. Profilaktyka300
9.6.2. Farmakoterapia303
9.6.3. Psychoterapia304
Rozdział 10315
Szkodliwe zachowania związane z robieniem zakupów – model uzależnienia315
10.1. Kryteria diagnostyczne nałogowego robienia zakupów316
10.2. Metody diagnozowania problemu318
10.3. Rozpowszechnienie322
10.4. Obraz kliniczny zaburzenia322
10.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne325
10.6. Terapia i farmakoterapia – efektywność oddziaływań329
Model uzależnienia od seksu i pornografii331
Rozdział 11331
11.1. Kryteria diagnostyczne nałogowego uprawiania seksu332
11.2. Metody diagnozowania problemu337
11.3. Rozpowszechnienie problemu339
11.4. Obraz kliniczny zaburzenia340
11.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne352
11.6. Terapia i farmakoterapia – skuteczność oddziaływań354
12.1. Kryteria diagnostyczne szkodliwego wykonywania pracy358
Rozdział 12358
Szkodliwe i nałogowe wykonywanie pracy – model uzależnienia358
12.2. Metody diagnozowania problemu360
12.3. Rozpowszechnienie363
12.4. Obraz kliniczny zaburzenia364
12.5. Czynniki ryzyka i czynniki ochronne367
12.6. Profilaktyka i terapia369
Bibliografia375
Indeks rzeczowy457
O Autorkach465

1.1.Kontrowersjewokółpojęć„uzależnieniabehawioralne”(„nałogi”)i„zachowaniakompulsywne”

czynnościdokategoriiuzależnień,zwolennicydrugiegodostrzegająwspólnecechy

raczejzzaburzeniamiobsesyjno-kompulsywnymi,natomiastrzecznicytrzeciego

wskazująnakoniecznośćmyśleniaonichwkategoriachzaburzeńkontroliim-

pulsów.Oczywiściesąitacy,którzyuznajązapoprawnestosowaniewszystkich

tychpojęć,wzależnościodrodzajuszkodliwejczynności.Ogólnierzeczujmu-

jąc,poglądytemożnasprowadzićdodwóchhipotez-powtarzającesięszko-

dliwezachowaniasąprzejawemutratykontrolinadimpulsamilubprzejawem

patomechanizmuobsesyjno-kompulsywnego(np.Grifths,2005a;Essig,2012;

Rosenberg,Feder,2014).Poniżejprzedstawiononiektóreargumentywynikające

zpodobieństwaobrazuklinicznegoprzejawówtychzachowań,któresąużywane

przezprzedstawicieliwskazanychpodejść(omówieniepatomechanizmówpatrz

podrozdz.1.4).

Przedstawicielepierwszegostanowiskaodwołująsiędomyśleniaoszkodli-

wychzachowaniachwkategoriachdependenceorazaddiction,czylikonceptuali-

zowaniaichjakoutratykontrolinadimpulsami.Pojęciedependenceodnosisiędo

uzależnieńwywołanychprzezsubstancjechemiczne(tzw.uzależnieniasubstan-

cjalnelubuzależnieniaodśrodkówpsychoaktywnych),natomiastdrugie,rozu-

mianeczęściejjakonałóg,obejmujetakżezależnośćodokreślonychzachowań

(tzw.uzależnienia-nałogi-niesubstancjalne,behawioralne).Środowiskome-

dycznepostulujedośćwyraźnerozgraniczeniemiędzyterminaminuzależnienie”

innałóg”

,proponującstosowanietegopierwszegowyłączniewodniesieniudoza-

burzeńpsychicznychwywołanychużywaniemsubstancjipsychoaktywnych(por.

Habrat,2012,2016),natomiastwnaukachspołecznychczęściejstosujesiętermin

nuzależnieniabehawioralne”czynuzależnieniaodczynności”(Ogińska-Bulik,

2010;Lelonek-Kuleta,2012;Rowicka,2015;Cierpiałkowska,2016).Jesttopo

częścizwiązanezespecyﬁkąjęzykapolskiego,wktórymterminnnałóg”oznacza

dawnyterminmedycznypokrywającysięzewspółczesnądeﬁnicjąuzależnienia

(WSJP

,2016;EncyklopediaPWN,2017),apoczęści-zcorazwiększąpopular-

nościątegoterminuwpublikacjachklinicznychiużywaniagowodniesieniu

dozachowańnieznajdującychwłaściwegookreśleniairozpoznaniawmodelach

medycznych(Cierpiałkowska,2016).

Przedstawicieledrugiegostanowiskaporównująszkodliwezachowania

iczynnościdozaburzeńkompulsywnych,ałączącąjecechąjestfunkcjapo-

dejmowanychczynności,adokładniemożliwościrozładowanianapięciainie-

pokojuzapośrednictwemokreślonegodziałania.JakwskazująPeterFerentzy

iNigelTurner(2013),istotnaróżnicawynikaztego,żeuzależnieniabehawio-

ralnesąukierunkowanenaokreślonycel(np.zakupy)iosiągnięciewzwiąz-

kuztymprzyjemności.Natomiastzachowaniakompulsywnesąewidentnie

sztywneistereotypoweiniesąskoncentrowanenauzyskaniujakiegośkon-

kretnegorezultatu,asłużągłównieradzeniusobieznegatywnymiemocjami.

Osobykompulsywniezaangażowanewjakąśczynność,wprzeciwieństwiedo

Brak wyników

Uzależnienia behawioralne

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra