Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Naturauzależnieńbehawioralnych
35
kształtowaniawłasnegociała,czyliodćwiczeńfizycznych,operacjipla-
stycznych,tatuażyikorzystaniazsolariów;
robieniazakupów;
jedzenia;
aktywnościseksualnej;
pracy.
Przyjętypodziałjestsubiektywny,akryteriumwyróżniającestanowitreśćak-
tywnościpowodującejuzależnienie.Bardziejwynikaonzanalizyteoretycznejniż
empirycznej,stanowipróbęuporządkowaniaistniejącychiopisanychwliteraturze
nałogowychzachowań.
1.3.Naturauzależnieńbehawioralnych
Wliteraturzeodlattrwająintensywnepróbyopisuistotyzjawiskauzależnienia,
szczególniewodniesieniudouzależnieńsubstancjalnych,czyliodnarkotyków,
nikotyny,lekówialkoholu.Ustaleniemechanizmówprowadzącychdozmiany
kontrolowanego,sprawiającegoprzyjemnośćzachowaniawstanpozbawione-
gokontroliuzależnieniastanowijedenzważniejszychproblemówpsychopa-
tologii.Jakjużwcześniejwspomniano,istotąuzależnieńbehawioralnychjest
utratapanowanianadswoimzachowaniemikontynuowaniegomimowynika-
jącychztegoszkód.Dlawieluuzależnionychosóboznaczatotakżemożliwość
nawrotów,czylipowrotudoszkodliwejaktywnościpodługichnawetokresach
abstynencji.
Zasadniczepytaniedotyczyzatemustalenia,jakajestnaturauzależnień,jakie
mechanizmyodpowiedzialnezazmianękontrolowanegozachowania(np.ro-
bieniazakupów,obstawianiawyścigówkonnychczygraniawgrywideo)wtrwa-
łyinawracającystanuzależnieniawymykającysięspodkontroliikontynuowany
mimonasilającychsięproblemówwrodzinie,pracyczyszkole.Licznekoncepcje
ihipotezypróbująwyjaśnićnaturęuzależnień,aichautorzystarająsięwmniej
lubbardziejudanysposóbtworzyćmodeleintegrująceistotętegozjawiska.
Ogólnakoncepcjauzależnień,pierwotniewywodzącasięzuzależnieńche-
micznych,wostatnichlatachcorazbardziejkoncentrujesięnazachowaniach
nałogowych.Zastanawianiesięnadnaturąuzależnieńskutkujewzrostemliczby
analizteoretycznychiwynikówbadańempirycznych.Jedenzgłównychdylema-
tówtowarzyszącychnaukowcomodpoczątkubadańnaduzależnieniamibeha-
wioralnymidotyczyodpowiedzinapytanieoistotętegozjawiska.Przedstawiciele
dwóchnajważniejszychnurtówspierająsię,czyuzależnienienależytraktować
jakosyndromczyjakoproces.