Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
2.Uzasadnienie,uzasadnianie–pytaniaipróbyodpowiedzi
UUzasadnienie”jestpojęciemniejednoznacznym–podobniejakUwykładnia”czy
Uinterpretacja”oznaczazarównoproces(działanie,czynność),jakijegowynik.Zainte-
resowanieprawoznawstwauwzględniatęróżnicęmiędzyczasownikiemirzeczowni-
kiem.Jednakgranicaznaczeniowamiędzyuzasadnieniemiuzasadnianiemjestpłyn-
na,dlategobadającjednozjawisko,nieuchronnietrzebafragmentarycznieprzynajmniej
odnieśćsięidodrugiego.Iniezależnieodtego,czyprawoznawstwozajmujesięakurat
kwestiami,Uczy”decyzjapodlegauzasadnianiu,lubtemu,Ujak”masiętodokonać,czy
teżswojąuwagępoświęcasamemuwytworzeniulubtakżeodbiorowiuzasadnienia(nie
wspominającjuż,żeniekażdąanalizęmożnaprowadzićzperspektywypowinnościlub
rzeczywistości)–uzasadnianieiuzasadnieniesązesobązrośnięte,tworzączjawiskozło-
żoneiniejednorodne.
Ztejprzyczynyproblematykatapociągaspecjalistówróżnychdyscyplin.Wwy-
padkuuzasadnieniaistniejebowiemprzedmiotdającyimszansęnainteresującąanalizę
rozmaitychaspektówzjawiskauzasadnianiadecyzjistosowaniaprawa–zperspektywy
prawoznawcyzawierającegozarazemproblematykęwspólnązdecyzjamiinnychwładz
itematykęswoistą.Dlategoanalizętegozagadnieniamusipoprzedzaćopis-charaktery-
stykazjawiskainakreśleniejegogranic.Natomiastprzedamatoramiewentualnychsyn-
tezniejednorodnośćiinterdyscyplinarnośćproblematykiuzasadnieńpiętrzątrudności.
Dziejesiętakzwłaszczawówczas,gdy(jakwPolsce)samonawetopisowewyczerpanie
tematykiuzasadnieńtrudnouznaćzakompletne.
Ouzasadnieniupisaćmożnanaróżnesposoby.ChcącwyróżnićtuUtypyidealne”
(którejakbywaztypamiidealnymi,niewystępujązazwyczajwprzyrodziewstanie
czystym),wartowspomniećotrzechpodejściach.
PierwszetopostawaUpraktyczno-komentatorska”
,charakterystycznadlamateria-
łówdydaktycznych,metodykczyinnychopracowańmającychsłużyćprzedewszystkim
tym,którzyuzasadnieniapiszą.Uwagaskupiasiętugłównienakonstrukcjiuzasadnie-
nia,elementachjegotreściczy(cojużrzadziej)sztuceargumentowania.Ztejperspek-
tywyuzasadnieniepostrzegasięprzedewszystkimjakoUzadaniedoodrobienia”–na-
pisanialubkontroli(gdyidzieosądodwoławczy).
InaczejakcentyrozkładanatomiaststylUteoretyczno-strukturalny”
,stawiającyso-
biezacelosadzenieuzasadnianiaiuzasadnieńwteorii(nietylkoprawnej,lecztakże
społecznejczypolitycznej)orazdogmatyce.Jestonnajbardziejklasycznyizamykasię
zwyklewkręgutypowychmetodprawoznawstwa.Jegowynikiemstająsięróżnorodne
uwagiklasyfikacyjneianalityczne,starającesięprzeniknąćdoistotytego,czymuzasad-
nieniejest,jakiesąjegozadania,standardytworzeniaorazramywporządkuprawnym.
Wreszcietrzecisposóbspojrzenianauzasadnienia–Ufunkcjonalno-empiryczny”–
traktujejeprzedewszystkimjakofenomenpraktyczny.Interesujegouzasadnieniejako
wytwórludzkiejmyśli,leżącynaprzecięciuróżnychzagadnieńizjawisk(językowych,
psychologicznych,społecznychitd.).Ztegopowodupodejścietonieograniczasiędo
kwestiimetodyuzasadnianiaanidoproblemówanalityczno-strukturalnych(traktującje
zwyklejedyniejakotłoipunktwyjścia),znacznieczęściejsięgającponarzędziainterdy-
scyplinarneisilniejpodkreślającpotrzebęujęciaholistycznego.Niekiedy–oczymtakże
wartopamiętać–podejścietoprzybierapodtypUanegdotyczno-gawędziarski”
,skupio-
12
