Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ArturKotowski
por.wykładnianormyzart.5§2ustawyzdnia6czerwca1997r.–Kodekspostępowania
karnego,Dz.U.Nr89,poz.555zpóźn.zm.).Pomijasięjednakszczególnyelementteore-
tycznoprawnyocharakterzeparadygmatutegomodelu.Towizjaantyformalistycznego
procesustosowaniaprawaopartegoraczejnanielingwistycznejkoncepcjinormypraw-
nej.Towizja,wktórejnapodstawietekstuprawnegomożnautworzyćróżnemetodysłu-
żącedokonstrukcji(aniejedyniedekodowania!)różnychnormprawnych.Tootwarta,
bazującanahermeneutyceitzw.interpretacjihumanistycznejinterpretacjaprawnicza.
Możejązaśstosowaćjedyniesędziaupodmiotowionyprzezwjakiejśmierzeniezależ-
nysystemprawny,aniepodporządkowanyontologiczniewładztwupolitycznemu.To
intencja,choćniezwerbalizowana,formułyG.Radbrucha:legislatorze,wiedz,żetwo-
jenormyniesąostateczne,wraziesprzecznościzkompleksowąegzegezązasadprawa
zsystemusędzia(boktóżinny)możejenietyleprzełamać(gdyżwówczasprawotojest
prawem),leczwogóleodrzucićinieuznaćzaprawo
16
.Założenietakiejestniedoprzy-
jęciawmodelufrancuskim.
Właśniedlategouzasadnieniewmodeluniemieckimjestsilnieargumentacyjne,
dopuszczawieloznaczność,anieomnipotencjęijednoznacznośćtekstuprawnego.
Uzasadnieniesporządzanewedługtegomodeluwynikaniezsamegostyluargumen-
towania,alezcałkowicieinnegoparadygmatuprocesustosowaniaprawa,opartego
nanielingwistycznejkoncepcjinormyprawnej.Przypomnęjedynie,żewprzypadku
ujęcianielingwistycznegonormaprawnajestbytemsamodzielnym,poznawalnym.
Jestnietylkofaktemempirycznym(jakwpozytywizmie),alesamodzielnymzjawi-
skiem,któregowymiarjęzykowy(zakodowanywtekście)tojedyniejegoczęśćskła-
dowa.Dlategoteżodbiorca,dokonującywykładniprawawedługtakiegozałożenia
metodologicznego,wrzeczywistościkonstruujenormyprzyuwzględnieniuzamysłu
prawodawcy,mającnauwadzeewolucjęichjęzyka
17
(tzw.diachronicznepodejście
winterpretacjitekstu).
Takkonstruowaneuzasadnieniewymagainnychmetodwprocesiestosowaniapra-
wa.Zakładawieloznacznośćtekstuiwielośćnormprawnych,dynamiczneteoriewykład-
niibezwzględneodrzucenieparemiiclaranonsuntinterpretanda.Przedewszystkimjednak
posługujesięwykładniąuwzględniającącelregulacji,aniebezwzględnieposzukującą
jakiegośwyimaginowanego,jednegoznaczeniazakodowanegowtekścieaktunorma-
tywnego.Sądownictwostajesięwówczasprawierównorzędnympartneremwładzysta-
nowiącejprawo,cojestniedopomyśleniawefrancuskimporządkuprawnym.Ponadto
przyużyciunielingwistycznejkoncepcjinormyprawnejegzegetasięgatakżedopoza-
prawnopozytywnychźródeł,opartychnaregułachsłuszności,takichjakzmienneaksjo-
logiczne,etyczne,aczasemimoralne.Wpolskichwarunkachnawetgdysędziawyraża
wolętakiejkonstrukcjiuzasadnienia,krępujegoproceduraorazprzyjętysposóbkontroli
odwoławczej.Zalążkitakiegosposobumyśleniafunkcjonowałyjednakwpolskiejteorii
prawa…podnazwąmodelutechnologicznegostosowaniaprawa.L.Morawskiwyjaśnia
następująco:Umodelsubsumpcyjnykoncentrujeuwagęnafunkcjideontologicznej,tj.na
wykazaniu,żepodjętadecyzjajestzgodnazprawem,natomiastmodeltechnologiczny
nafunkcjiinstrumentalnej,tj.nawykazaniu,żejestonanajskuteczniejszymśrodkiem
16
Por.G.Radbruch,Ustawaiprawo,http://www.iusetlex.pl/pdf/magazyn/ustawa_i_prawo.pdf,[dostęp:
2.09.2012],passim.
17
Por.R.Sarkowicz,J.Stelmach,Teoriaprawa,Kraków1998,s.51.
52
