Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wbiałostockichkarczmach,zajazdachirestauracjach
RodzajówkaBridgeman;©CheltenhamArtGallery&Museum
Znawcydowodzili,żekamieniczkazausterią,ogrodemastaj-
niamistarczyzadobrąwioskędziedziczną.Ponadtowdniu
ślubuszczęśliwyoblubieniecmianowanyzostałdożywotnim
landwójtemBiałegoStoku.
Różowiutkąimałąmiałałapkęjejmośćwójtowa,aleimocną
zarazem.Czegosięchwyciła–niepopuszczała.Dzierżyławięc
dzielnienietylkocałąausterię,aleiosobęsamegowójta,narzuca-
jącmuuprzedniozaszczytojcowanialatoroślomhetmańskim.(...)
(...)Jejmośćbyłanieugięta—niemaszborguwausterii
—asłynnekrambambuliowszem,uprzejmiezapraszam,ale
potynfezakieliszek.Roztropnateżjejmośćwydzierżawiła
półpiętrakamieniczkirodziniepisarzawojskowegoStarzeń-
skiego—wmyślsentencji:rękarękęmyje...
HetmanBranickiwwygodnymfotelusięzagłębiającspo-
glądazukontentowaniemnajejmośćAndruszkową.Ześwie-
cąszukaćtakiejdrugiejbiałogłowy.Niepierwszejmłodości
—matkadzieciom,aprzecieniekoślawa,wchorościachnie
obwisła,gdzietkniesz—istnarzepa.(...)
—Mojapanno—zaczynarozmowęGryfta—widziałaś?
Drzewamiobsadzićrozkazałemwzgórzawedlegościńcado
Choroszczy.—Boćgołytamaspekt,jakzaprzeproszeniem
słabiznaniemowlęcia.
—Zupełniezbytecznie—oponujejejmośćAndruszkowa.
—Nielepiejzategroszewystawićnowyblechwmieście?
Hetmanażsapiezuciechy.Ogromnielubiteprzekomarzania
sięzAndruszkową.Bogospodynizniejzawołana.Mieszczka
zdziadapradziadamatylkozrozumieniedlapotrzebmiasta.
—Blech—prawisz,mojapanno?—Jakożywo.Białogłowy
ciąglenarzekają,żeniemaszgdziepłótnabielić.Dwable-
chynagródtoprzymało.Iparęniewiastdopolewaniapłótna
zdałobysięprzyjąć...
Hetmansłuchasłówjejmościzuwagą,najakąnigdyby
IzabelaBranicka
HetmanBranicki
sięniezdobyłwoperhausie,gdyprzygrywawłoskakapela.(...)
—Mojapannoserdeczna,usłużkuflemmioduapysiemswo-
imsłodkim.
JejmośćAndruszkowejnietrzebawielemówić.JejmośćAn-
druszkowabiegnieztraktamentem,spłoniona,gorąca,ochotna...
Iżadendziw,iżkoniejaśnieoświeconegohetmanamie-
wajądługipostójprzedausterią.Iżadendziw,iżzazdrostka
opadadyskretniewokienkukomnatkinapięterku.
Próżnooczekujewpałacuzwytwornąsocjetąprawowita
małżonkaIzabelazPoniatowskich,córkabardzomądrejpani
Konstancji.WłaśniewkościelefundacjijeszczeWiesiołow-
skichrozkołysałysiędzwony,gdyGryfcie,znużonemumio-
demikaresami,opadłanapiersigłowa.Zezłotymmirażem
(...)Dziwniesiętojakośplecie,żewszelkaprzejażdżkapomie-
podpowieką,ubokumiłejswejmieszczaneczkiJanCzwarty
ściezawszeinieodmienniekończysięprzedausteriąpięknejAn-
insperaczyłzachrapać27...
druszkowej.Nicinnegotylkorumakiwyczułygościnnośćstajen
Jakbyniespojrzeć,opiszaisteidylliczny.Ilejest
zajazdu.Zpięterkawyglądaokrąglutka,nibyjabłko,twarzjej-
wtymprawdywiezapewnetylkoautorkatekstu.Na-
mości.Stukająposchodachtrzewiczki,furkoczekartunowaroba
tomiastpewnikiemjestiżHetmanmiałwtejkwestii
–jejmośćAndruszkowainwitujehetmanadozacisznejbokówki.
sporonasumieniu.Zresztąmałżonkateżniebyłamu
Ej,boteżodczuwałstaryGryftadotejmieszczkinie-
zbytwieledłużna.Pewnejesttakże,iżtakakarczma
pomiernąinklinacjęamoryczną.Bezwahaniaoddałbyzanią
wjezdnawBiałymstokuistniała.Jednakdlaścisłości
wszystkiewytwornedamy(...).
tematuwypadaoprzećsięnabardziejwiarygodnych
(...)Kiedypourodzeniudwóchcórekzaproponowałjej
materiałach.OtóżpierwszakarczmapowstaławBia-
związekzAndruszką(wybranyprzezhetmananarzeczo-
łymstokuwroku1578,zanimjeszczeJanKazimierz
ny),przystałazochotą.Wyposażyłjąteżpanhetmanhojnie.
wroku1661zezwoliłplebanowibiałostockiemuna
rowcabyłniezbytzachęcający.Otojakpisałznanyau-
torzpołowyXVIIwieku,wojewodapoznańskiKrzysz-
tofOpaliński:(...)ipićkażąpiwo,
którymbysametrzebadiabłytrućwpiekle25.
TakbyłowznanymzoszczędnościPoznaniu.Jed-
nakpiwoznaszegoregionucałkiemsympatycznie
wspominaOskarKolberg:
Napołowiedrogiwgospodziezłotoryjskiej,przywstępie
doKrólestwajestzimnepiwojeżewskieuoberżysty,włościa-
ninapodlaskiegoJanaSokoła26.
AusterieBranickich
12
