Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
powrotudotradycyjnegojudaizmuniewchodziła
wrachubę.Niektórzyznichindywidualnielubzbiorowo
przechodzilinachrześcijaństwo;żadenznichnie
opowiedziałbysięzapowrotemdoreligiiprzodków.
Nawetjawnadyskryminacjanazistowskanieskłaniała
dopowrotudotradycyjnychpraktykreligijnych.W1934
rokurabinSimonSchwab(1908–1994),liderNiemieckiej
SynagogiOrtodoksyjnej,napróżnonawoływałswych
rodakówdopowrotudo„domujudaizmu”.Wykluczenie
Żydówzewszystkichaspektówżyciaspołecznego
ikulturalnegoNiemiecspowodowałowzrostaktywności
wżyciugminżydowskich,leczrzadkooznaczałoono
powrótdoreligii.„Ustanawialigigantyczneorganizacje
–pisałSchwab–nawetwświątobliwej«Lidze
Kulturalnej»,aby,niedajBoże,«nieznaleźćsięznowu
wgetcie».Prawda,jesteśmyuciskani,aleniezłamani.
Jesteśmyponiżani,aleniepokorni,anajmniejwnaszej
relacjizBogiem.Ajeślitakjest,toczyjesteśmywciąż
ludembożym?”7.
Leczosobistefrustracje,choćbynajwiększe,niebyłyby
wystarczające,abyzapoczątkowaćmasowyruch
społeczny.Ruchtakimógłzrodzićsiętam,gdziewarunki
społeczneipolitycznebyłyŻydomnieprzychylne.
Faktyczną,kolebkąrealnegosyjonizmubyłoImperium
Rosyjskie.Rozprzestrzenieniesiętejideiodzwierciedlało
głębokieprzemiany,jakiezaszływzbiorowejświadomości
Żydów.Abyjązmienićsyjoniściuciekalisię
dopropagandymasowej.Ideologiasyjonistyczna,jeśli
byławystarczającoprostoinaturalniewyłożona,jawiła
sięjakocałkowicienowezjawisko,jakoprzełom
tysiącleciawtradycjiżydowskiej,cowyjaśnia
powściągliwośćwiększościŻydówwjejakceptowaniu.
Zdrugiejjednakstrony,
Haskala
orazsekularyzacja
otworzyłydrogędlaukształtowanianowejżydowskiej
świadomości.Syjonizmmógłodnieśćsukcesjedynie
poprzezwłączeniewuniwersalnezjawiskosekularyzacji
elementuetnicznego.
ReżimcarskistarałsięutrzymywaćŻydówzcałej
„strefyosiedlenia”zdalaodsilnieprzyciągających
