Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MariaTheiss
statusspołeczno-ekonomicznyludzi,genderczyśrodowiskokulturowo-etniczne
mogąwyznaczaćosiepodziałunaobywatelipierwszejidrugiejkategorii(Kwiat-
kowska2010;Yuval-Davis1997).Zatemwtejtradycjiobywatelstwojesttrakto-
wanejakorelacjamiędzyformalnymiuprawnieniamiaspołecznymipraktykami
orazjakoemergentne,wielowymiarowezjawisko.
Różnorodnośćzakresuznaczeniowego–
składnikiiaspektyobywatelstwa
Niektórzyzbadaczyzajmującychsięproblematykąobywatelstwastwierdza-
ją,żemożnamówićoróżnychsposobachjegodefiniowania(Janoski1998)czy
rozumieniach(Pudzianowska2013),powszechniejednakprzyjmujesię,iżjestto
zjawiskowielowymiarowe(por.także:Ząbek2013;Raciborski2011).Przykłado-
wo,EnginIsiniBryanTurner(2002,s.2)wyróżniająnastępującewymiaryoby-
watelstwa:zakres(wyznaczanyprzezzbiórosób–obywateli),treść(zbiórpraw
przysługującychobywatelom),głębokość(praktykiobywatelskieoraztożsamość
obywateli);AdamBodnar(2008,s.23)piszeojegoczterechpłaszczyznachana-
lizy(obywatelstwojakostatusprawny,wyznacznikposiadaniaprawdefiniujących
członkostwowspołeczeństwie,wyznacznikaktywnościpolitycznej,wyznacznik
tożsamości);JacekRaciborski(2011,s.45in.)wymieniawymiarydemokra-
tycznegoobywatelstwa(przynależnośćpaństwowa,zestawprawiobowiązków,
uczestnictwoobywatelskie,tożsamośćzbiorowa);DorotaPudzianowska(2013,
s.24)wskazujezaśnaróżnesposobyrozumieniaobywatelstwa(obywatelstwo
jakoprawo,formalnoprawnystatus,zaangażowanieitożsamość).
Elementyobecnewewspomnianychwcześniejtrzechtradycjachrozumienia
obywatelstwaspołecznego,atakżeproponowanem.in.przezcytowanychautorów
możnauporządkowaćzewzględunazakresznaczeniowynadawanytemupojęciu.
Poniższatypologiaobrazujestopniowalnośćzakresuznaczeniowegoobywatel-
stwaspołecznego–możebyćonopostrzeganejako:
1)więźprawnamiędzyobywatelemapaństwem(jednakżewtymznaczeniupre-
cyzyjniejbyłobymówićoobywatelstwiewogóle)–tegorodzajuujęciakon-
struująobywatelstwo,jaktwierdziThomasJanoski(1998,s.10i239),jakofakt
Hbyciapoddanym”państwowemusuwerenowi;
2)więźprawna,którawyrażasięwokreślonymstatusieosoby–istotątegostatu-
sujestfakt,żewszyscyposiadającygoludziemająokreśloneprawa,gwarantu-
jąceimrównośćpodwzględembyciaobywatelami;
3)statusosóbwyrażającysięnietylkowprawach,aleinieodzownychobowiąz-
kachobywatela–powiązanieprawzokreślonymiobowiązkamiczypowinno-
