Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Język–historia–kultura
interesującyjęzykowywizerunekSzwedów.ItaknazwaSzwed(wróżnychprzy-
padkach)pojawiasięaż846razy,adotegonależydodaćprzymiotnikszwedzki,
którywróżnychkontekstachwystępujewPotopie577razy.NazwakrajuSzwe-
cjajestnatomiastrzadka,gdyżpojawiasięjedynie38razy.ŁącznieSzwed,
szwedzki,Szwecjawystępująnakartachpowieści1461razy.Jużztegowidać,
jakąwagęprzywiązywałSienkiewiczdoprzedstawienianieprzyjaciółOjczyzny,
którzyzalalisiedemnastowiecznąRzeczpospolitą.Wystarczyprzytoczyćkilka
fragmentówpowieści,bysięprzekonać,jakpisarzumiejętniebudujejęzykowy
wizerunekSzwedów,np.wponiższymkrótkimcytacienazwawłasnaSzwedzi
iprzymiotnikszwedzkipojawiająsięaż7razy,por.:
Hetmanisamwojskamanawasdosyć,aleumyślnienaposiłkiszwedzkieczeka,
abypodpowagąkrólaszwedzkiegonawasiść.BogdybygoSeptentrionowie
wówczaszaczepili,tedybymusieliinaSzwedówuderzyć,atobyznaczyłowojnę
zkrólemszwedzkim.Czegooniniebędąśmieliuczynićniemającrozkazów,bo
sięSzwedabojąiodpowiedzialnościzarozpoczęciewojnynasięniewezmą.
Poznalisięjużnatym,żeRadziwiłłwszędyumyślnieSzwedówimchcenadsta-
wiać;niechbychoćjednegoustrzelilialbousiekli,zarazbywojnabyła.Samiteraz
Septentrionowieniewiedzą,coczynić,gdyLitwaSzwedompoddana;stojąwięc
wmiejscu,czekającjeno,cobędzie,idalejniewojując.II834.
DanedotycząceliczbywystąpieńnazwyetnicznejSzwed,przymiotnika
szwedzkiinazwykrajuSzwecjaukazujeponiższatabela.
Tabela1.LiczbawystąpieńwyrazówSzwed,Szwecja,szwedzkiwPotopieHenrykaSienkiewicza
Szwed
Szwecja
szwedzki
Razem
Wyraz
TomI
190
104
311
17
TomII
406
242
656
8
TomIII
250
231
494
13
Razem
1461
846
577
38
NajwięcejpoświadczeńzawieratomIIpowieści,najmniej-tomI,cowynika
zfabuły.Konteksty,wktórychwystępująanalizowaneokreślenia,wskazują,
wjakisposóbSzwedzisąprzedstawiani.Interesującyjestfakt,żewystąpiło
4
CytatyprzytaczamzawydaniemPIW-u,t.I-III,Warszawa1957.
