Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nierazprzyjednymstole.
Wnawskrośodmaterializowanejkoncepcjiświatawyznawanej
przezProustadwasądominująceelementy:sztukaimiłość.Sztuka
maswegofanatykawProuście,dlaktóregojestonajedynąrealnością
istnienia,itobezprzenośni,dosłownie.„Lapetitephrase”sonaty
VinteuilajestleitmotivemnietylkomiłościSwanna,aleicałegodzieła
Prousta,któregomuzycznośćdziałachwilaminanaszezdumiewającą
siłąsugestii.Cosiętyczymiłości,sama„MiłośćSwanna”—zawarta
wpierwszejczęściutworu—starczyłabyzaprzykład,jakbardzo
Proustumiałodnowićten,zdawałobysię,takzużytytemat.Ileż
paradoksalnychodkryćstreszczasięwkońcowymwykrzykniku
Swanna!Miłośćwróżnychodcieniachnasycaidalszetomy,ale
wmiaręjakProustposuwasięwswoimdziele,corazbardziej
pochłaniagozagadnienieusymbolizowanewtytulecentralnejczęści:
SodomaiGomora—homoerotyzm.Zdajesię,żemotywten,
zaznaczonywpierwszejredakcjiPoszukiwaniastraconegoczasu,
rozrósłsięniepomierniewredakcjiostatecznej,będącejwynikiem
ponownegowzięciategoutworunawarsztat.Czydziałałtuprzełomlat
wojennych,osłabiającynietykalnośćróżnychtabu,czywiększe
oderwaniesięProustaodświatairosnącawnimpotrzeba
bezwzględnejprawdy,czymożezachodzącawsamymProuście—jak
wjegobohaterzeSaint-Loup—znamiennaewolucjawtejmierze,
trudnotutajrozstrzygać.TaczęśćbiografiiProustawspierasięjak
dotądnatradycjiustnej;zrzadkapojawiająsiępisanedokumenty,
które,wmiaręjakbędąsięmnożyły,poddotychczasznanymobliczem
pisarzaodsłoniąnammożeinnego,tymtragiczniejszegoProusta.Nie
umiemsięoprzećwrażeniu,żescenamiędzypannąVinteuilajej
przyjaciółkąmajakiśakcentrozpaczliwieosobisty.Wniektórych
częściachutworuczućjakbytranspozycjepłci,nawetkosztem
prawdopodobieństwasytuacji.Homoerotyzmwewszystkich
odcieniachzajmujewdzieleProustatakwielemiejsca,żemogłosię
onowydawaćniemalmonografiąinwersji,cojestniewątpliwiebardzo
fałszywe;niemniejfaktemjest,żejestpierwszymijakżegłębokim
studiumzjawiska,któregoprzedProustemzaledwieważonosię
dotknąć.Proustzdawałsobiesprawęzzuchwalstwaobyczajowego,
jakimbyłataczęśćjegodzieła.„KiedysięzjawiCharlus,wszyscysię
odwrócąodemnie”,pisałwliściedoprzyjaciela.Alekiedysięzjawił
Charlus,Proustjużnieżył.Niesprawdziłysięzresztąjegoobawy;nikt
chybaniedojrzywtejczęścidziełaProustaczegoinnegoniżodwagi
