Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
noweperspektywy,rozwijałpoprzedniozaznaczonemotywy,ujawniał
głębokoprzemyślanyplan.Ostatnietomy—Czasodnaleziony
—uwieńczyływreszciecałośćnibykopuła.DziełoProustaobjawiło
sięwcałości,imponujące,niepodobnedoniczegowliteraturzeświata.
Popularnośćjegorosła—liczbanakładówwskazujedziścyfry
sięgającestukilkudziesięciukilkutysięcy.Mnożąsięprzekłady
najęzykiobce.„Ktoszukagenialności,tenwsferzefrancuskiej
powieściznajdziejątylkouProusta”—piszeonimE.R.Curtius.
Apoukazaniusięcałościjegodziełaponiemieckuinnykrytykmówi:
„Proustjest—powiedzmytowręcz—największympoetą
współczesnejliteraturyeuropejskiej”.
UtwórWposzukiwaniustraconegoczasuzamyka—pozaparoma
tomamikronikiesejów—wszystko,cowyszłospodpióraProusta.
Obejmujeworyginale16dużychtomów.Dzielisięnasiedemczęści,
każdapoparętomów.Tytułytychczęścibrzmią:1.WstronęSwanna;
2.Wcieniuzakwitającychdziewcząt;3.StronaGuermantes;
4.SodomaiGomora;5.Niewolnica;6.NiemaAlbertyny7.Czas
odnaleziony.
NiezamierzamtupodjąćanalizydziełaProusta,któredopiero
stopniowoipowoliznajdziesięwrękachpolskichczytelników.Wtej
chwilibyłobytoprzedwczesne.Pragnęjedyniewnajprostszych
słowachzaznaczyćplancałości,araczejzwrócićuwagęnawielość
płaszczyzn,naktórychporuszasiętwórczamyślpisarza.Myślta„jest
takzłożona,żeujawniasięażbardzopóźno,kiedywszystkietematy
zacznąsiękombinować”,pisałsamProust,troskającsię,żedziełojego
niebędzieodpoczątkuzrozumiane.
Niesądzę,abytoniebezpieczeństwogroziłopierwszejczęści,
która,zamkniętaniemalsamawsobie,tworzyraczejuroczepreludium
niżuwerturędotejogromnejkompozycji.Wprowadzanaswniąosoba
opowiadającego,całybowiemutwórpomyślanyjestwformiejak
gdybypamiętnika.Proustbierzejakoprzewodnikaswegosobowtóra,
dającmuwłasnechorowiteiprzewrażliwionedziecięctwo,własne
—zaledwieniecoprzetworzone—wspomnieniarodzinne.Ale
wogóleniepytajmyzbytnioo„realia”,niepytajmyochronologię,
przeciwktórejautorświadomieirozmyślniewykracza.Zdziecka
urastachłopiec,któryczynipierwszenieśmiałekrokiwświecie;potem
rozszerzasiękrągjegoznajomości;wchodzi—jaksamProust
—warystokratycznetowarzystwo,ocierasięoświatdwuznacznych
uczućprzezdespotycznegopanadeCharlusinieuchwytnąAlbertynę;
