Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wtymosieroconymstanie
zamążwKoronie.ZasadęwpisanodoIStatutuipowtórzono
wIIStatucielitewskim.OficjalnieKościółkatolickiniezezwalałna
małżeństwamieszane,czylikatolikówzwyznawcamiinnegowy-
znaniachrześcijańskiego,amimotozwiązkizawartepomimozaka-
zuuznawał.Ponadtomałżeństwamieszane,katolicko-prawosław-
ne,musiałyuzyskaćdyspensępapieską,adziecirodzącesięwtych
związkachmiałybyćwychowanewkatolicyzmie,stronaniekato-
lickaniemogłanatomiastutrudniaćwyznawcomKościołazachod-
niegowypełnianiacharakterystycznychdlanichobrzędów.Poza
tymkatolikmiałswymzachowaniemsprawić,byjegoinnowierczy
współmałżoneknawróciłsięiprzyjąłwyznanierzymskie.Szczegól-
niesceptyczniepodchodzonodomałżeństwchrześcijanzŻydami
iTatarami.Byłyonezakazanepodrygoremnieważności,azgodnie
zpostanowieniamikonstytucjisejmuwarszawskiegoz1616r.doty-
czącejTatarów-zamałżeństwamuzułmanówzwyznawcamichrze-
ścijaństwaprzewidywanopaństwowekarykryminalne,wrazznaj-
wyższymjejwymiarem,czylikarąśmierci
37
.Pomimoobowiązujących
ograniczeńprawnychmałżeństwamieszanecieszyłysięwepoceno-
wożytnejznacznąpopularnością.TegotypuzwiązekstworzyliKon-
stancjaMariannazPotockich(zm.1733)
38
iStanisławAntoniSzczuka
(zm.1710)
39
,którychskojarzyłaAnnazPotockichStanisławska,zwa-
na„wiedźmąkijowską”.TateżwpłynęłanaKonstancjęMariannę,by
przeszłazkalwinizmunakatolicyzm.Małżeństwotozostałoznako-
micieskoligacone,apannamłodawniosłaolbrzymiposagwwyso-
37Por.E.Dubas-Urwanowicz,Podstawyprawneopiekinaddziećmiwpaństwiepol-
sko-litewskimwXVI-XVIIwieku,[w:]Wkręgurodzinyepokdawnych.Dzieciństwo,red.
B.Popiołek,A.Chłosta-Sikorska,M.Gadocha,Warszawa2014,s.67-68;eadem,Uwa-
runkowaniaprawneikonsekwencjeł,s.67;eadem,Magnackiemałżeństwamieszaneł,
s.562-563.Zob.VoluminaConstitutionum,t.III:1611-1640,vol.1:1611-1626,oprac.S.Gro-
dziski,M.Kwiecień,A.Karabowicz,przedmowaW.Uruszczak,Warszawa2010,s.219.
38KonstancjaMariannazPotockichSzczukowa(zm.1733)-podkanclerzyna
litewska,córkaBogusławaPotockiego,starostyjabłonowskiego,iTeofiliHeleny
zMęcińskich.Od6II1695r.żonaStanisławaAntoniegoSzczuki(zm.1710),podkan-
clerzegolitewskiego,zktórymdoczekałasięlicznegopotomstwa:Wiktorię(zm.
1735r.),wydanązaJanaStanisławaKątskiego(zm.X1727r.),gen.ziempodolskich,
późniejod1733r.JanaCetnera,kuchmistrzakoronnego;MarcinaLeopolda(1698-
1728),starostęwiekszniańskiego,ż.ElżbietazPotockich,orazJanaKantego(zm.1724),
ż.SalomeaAnnazSapiehów.
39StanisławAntoniSzczuka(zm.1710)-starostawareckiilubelski,od1688r.
referendarzwielkikoronny,od1699r.podkanclerzywielkilitewski.SynStanisława
SzczukiiZofiiSzpilewskiej-Neronowicz;zob.H.Widacka,AntoniStanisławSzczuka
(1654-1710),zaufanysekretarzJanaIIISobieskiego,4.04.2008,PasażWiedzy.Muzeum
PałacuKrólaJanaIIIwWilanowie,https://www.wilanow-palac.pl/antoni_stanislaw_
szczuka_zaufany_sekretarz_jana_iii_sobieskiego.html[dostęp:18.05.2020].
64