Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturoweżyciekompozytora
zatemróżnisiętoujęcie,wcentrumktóregoznajdujesiękonkretnykompo-
zytor,odbadańpoświęconychjakiemukolwiekinnemuaspektowiinspiracji
muzycznychwkulturze–pozaprzypadkamimuzykówikompozycjicałko-
wiciefikcyjnychiniemającychodniesieniadorealnychpierwowzorów?Czy
każdysygnałintertekstualny,odsyłającynasdopostaciidzieładanegotwórcy,
traktowaćpowinniśmyjakooznakętego,conazywamjegokulturowąrecepcją?
Czyniewystarczyłobypoprostumówićwewszystkichpowyższychiponiż-
szychprzypadkachwyłącznieopewnymtypiemuzyczności,którejznakiem
stajesięnazwiskokompozytora,tytułjegodzieła,literackiopis–wykonania
lubwyłącznienańreakcji?
Wątpliwościte,rzeczjasna,sąwpełnizasadne,kulturajednakdostarcza
wyrazistychargumentówzdolnychdoichprzezwyciężenia.Otóżnieulega
wątpliwości,żewprzypadkachpojedynczych–jednorazowegowspomnienia
okompozytorzeijakimśjegodziele–niebyłobysensuwskazywaćnawyjątko-
wośćtakiegoujęcia,anitymbardziejposzukiwaćdlaniegoosobnychdefinicji,
chociażbytakichjakproponowanakulturowarecepcja.KiedyBarańczakwPrzy-
wracaniuporządkuwspominaoobyczajusłuchaniaWinterreiseSchuberta–można
traktowaćtowyłączniejakoobyczajowyukłonwstronękulturywysokiej,prze-
ciwstawionejkomunistycznejantykulturzeiświatubezwartości,uosabianemu
przezpolicyjnychfrustratów.UświadomiwszysobieSchubertowskąobecność
wPodróżyzimowej
28
–moglibyśmyzapewnestwierdzić,żeBarańczakjakojed-
nostkajestszczególniewyczulonynamuzykętegoromantykaiwspecyficzny
sposóbodbierajegodzieła.Wystarczyjednakdodaćdotegoinneprzesłanki,
jaknaprzykładwierszeoSchubercieAdamaZagajewskiego–FranzSchubert,
konferencjaprasowa(ztomuJechaćdoLwowaiinnewiersze,1985)czySiedemnasto-
letni(ztomuDzikieczereśnie,1992)–oraz,przedewszystkim,pogłębionąobec-
nośćtegokompozytorawtwórczościJarosławaMarkaRymkiewicza(wystarczy
wymienićtomZachódsłońcawMilanówku,2002,choćwierszezSchubertem
wtlepoetapisywałjużdługowcześniej
29
),bystwierdzić,żewśródpolskich
poetówpewnegopokoleniapanujekultowegokompozytora,ajegorecepcja
jestnaswójsposóbspójna,skorotematykaowychwierszydośćkonsekwentnie
28
Zob.Z.Bauer,UPodróżzimowa”StanisławaBarańczaka,„RuchLiteracki”1999,z.1;A.Hej-
mej,Słuchaćiczytać:dwaźródłajednejstrategiiinterpretacyjnej(UPodróżzimowa”S.Barańczaka),
w:idem,Muzycznośćdziełaliterackiego,Wrocław2001;M.Sokalska,StanisławBarańczak-
UPodróżzimowa”śladamiSchubertaiMüllera,w:DziedzictwoOdyseusza.Podróż,obcośćitożsa-
mość,identyfikacja,przestrzeń,red.M.Cieśla-Korytowska,O.Płaszczewska,Kraków2007.
29
Zob.A.Reimann,WierszezSchubertem…SłuchającpoetyckiejULied”JarosławaMarkaRym-
kiewicza,w:eadem,Muzycznystylodbiorutekstówliterackich,Poznań2013.
~23~
