Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
obracasięwokółkwestiiostatecznych(śmierćizjawiskapośmiertne),tema-
tówegzystencjalnychoraz–przedewszystkim–komponowanychprzezniego
pieśni(anienaprzykładmuzykisymfonicznej).
Naistnieniepodobnychseriimożnabyłobywskazaćtakżewprzypadku
innychkompozytorów.Bachnaprzykładwydajesiępostaciąszczególnieważną
dlaKonstantegoIldefonsaGałczyńskiego(pomijającWielkanocJanaSebastiana
Bacha,wyrazemtejinspiracjiBachowskiejsąrównieżliczneodwołaniaformalne–
np.dofugiwNiobe,czypotwierdzanaprzezbliskichpoetyinformacjaojego
osobistymuwielbieniudlamuzykikantorazLipska
30
),alerównieżdlaMirona
Białoszewskiego
31
.RecepcjaBeethovena–choćbywkilkuwymienionychjuż
wyżejtekstachliterackichidziełachfilmowych–pozwoliłabynazestawienie
interesującegoprojektudotyczącegokształtowaniasiękulturowegoportretu
geniusza,człowiekatrudnegowbezpośrednimkontakcie,heroicznietworzą-
cegopomimopostępującegokalectwa,pokonującegobarieręfizyczną–wydawa-
łobysięniemożliwądoominięciawprzypadkuuprawianejprzezniegosztuki
32
.
Badanierecepcjikompozytorówiichmuzykidajezatemszczególneefekty
wówczas,gdydysponujemyszerszymmateriałem,awięcgdyodwołaniatego
rodzajumającharakterniejakosystemowy,gdywystępująwielokrotniewtwór-
czościjednegoartystylubnależądohoryzontówkulturowychcałejgrupytwór-
ców.Skupiającsięnadziełachnależącychdotejsamejgałęzisztuki,jejrodzaju,
aniekiedynawetgatunku,możemyotrzymaćbardzospójnyobrazpewnego
zjawiska–jaknaprzykładwzaproponowanymwyżejprzypadkuinspiracji
Schubertowskichwpoezjipolskiejkońcadwudziestegowieku(wkontekście
ZagajewskiegoiBarańczakamożnamówićopokoleniowej,inietylko,blisko-
ścipoetów).Poszerzanieperspektyw–przezodwołaniadokontekstówróż-
nychsztuk,twórczościróżnychkręgówkulturowych–pozwalazkoleiwskazać
istotneliniewspólne,tendencjebardziejuniwersalne,którezwykleogniskują
sięwokółkilkutematów.Wyróżnićmożnawśródnichrozważaniaonaturze
geniuszuartystycznego,relacjęmiędzykreatywnościąitalentemacechami
osobniczymijednostkitwórczej–wówczasgdywcentrumzainteresowania
30
Zob.J.Skarbowski,Poezjo-muzykaKonstantegoIldefonsaGałczyńskiego,w:idem,Literatura-
muzyka:zbliżeniaidialogi,Warszawa1981.
31
Zob.J.Wiśniewski,Kuharmonii?Poetyckiestylesłuchaniamuzykiwwierszachpolskichautorów
po1945roku,Łódź2013,rozdziałBachMironaBiałoszewskiego;A.Poprawa,Motywymuzyczne
wpisarstwieMironaBiałoszewskiego,„TekstyDrugie”2004,z.3.
32
Winteresującysposób,aczgłówniewodniesieniudorecepcjimuzycznej,analizujetwo-
rzeniesięmituBeethovenawkulturzeksiążkaAlessandryComini,Thechangingimageof
Beethoven.Astudyinmythmaking,SantaFe,SunstonePress2008.
~24~
