Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaSławkowa:Wędrówkisłów.Kilkazdańś
ichpochodzenia,toinna–przeciwnie,wychodzącodzrekonstruowanych
jużformindoeuropejskich,przechodzidostruktur,którewróżnychjęzykach
ukształtowałysięnatejsamejhistorycznejbazie.Obiemetodysłużąostatecznie
jednemucelowi,którymożnazdefiniowaćjakodążeniedoposzukiwaniapo-
dobieństwmiędzyjęzykamiorazposzukiwanieprzyczyntakiegostanurzeczy.
Wrezultacietegorodzajubadańzebranodowodynawspólnedziedzictwo
leksykalnewkilkudziedzinachkulturymaterialnej(nazwyzwierząt,nazwy
narzędzi)iduchowej(np.nazwypokrewieństwa)(Benveniste1969:8–9).
NatomiastautorowiLevocabulaire…niezależynaodtworzeniuczyzinwen-
taryzowaniufragmentówrzeczywistościindoeuropejskiej.Stawiasobiezadanie
inne:podejmujebudzącypodziwiszacunekwysiłekmisternej,boopartejna
pieczołowicieprzeprowadzonychstudiachetymologicznychiporównawczych,
rekonstrukcjiźródełpojęć,którychżywotnośćorazukształtowanewodległej
przeszłościznaczeniaodkrywamywwieluwspółczesnychjęzykachindoeuro-
pejskichiktóretowarzysząspołecznemu,politycznemuiprywatnemużyciuich
użytkowników.Nazywajeinstytucjami(Benveniste1969:8–9).
Autorprzywołuje,ilustrującprzykładamizdziełliterackich,najodleglejsze
wczasieznaczeniawybranychleksemówipojedynczychmorfemówwkilku-
nasturóżnychjęzykachindoeuropejskich(zeszczególnymuwzględnieniemła-
cinyigreki,którychznajomośćstanowipodstawęwykształceniafrancuskiego,
adlaFrancuzaindoeuropeistymawartośćpodstawową),ukazującistniejące
międzynimizwiązkiiparalele.Czynitopoto,abydotrzećdofundamentów
kilkunajważniejszychkategorii,którenietylkocharakteryzowałytęodległą
wspólnotę,alerównocześnie–coszczególnieistotne–znajdująsięupodstaw
europejskiegomyśleniaiwspółkształtowałyeuropejskiświatmyślenia,wartości
orazprzekonań.
*
*
*
Jednąztychfundamentalnychkategorii,którejjęzykowo-pojęciowekorzenie
sięgajączasówwspólnotyindoeuropejskiej,copokazujeBenveniste,jestpojęcie
człowiekawolnego.WrozdzialeoznamiennymtytuleL!hommelibre,wktórym
byciewolnymzostajeskontrastowanezbrakiemwolności(niewolnictwem),
badaczśledzipowikłanelosytegopojęcia,któreległoupodstawtakważnej,
podstawowejdlakulturyeuropejskiejwartościmoralno-etycznej,jakąjest
wolność.
Zanajważniejszątezętegorozdziałunależybezwątpieniauznaćprzeko-
nanieautora,opartenadogłębnejiwieloaspektowejanalizieporównawczej
różnojęzycznychrdzeni,iżnieznamyjednegokonceptu,jednejideiwolności,
którawyrastałabyzewspólnegopniaibyłabytakasamadlawszystkichludów
indoeuropejskich.Jeślibowiem,jakpiszeautor,człowiekawolnegowgrece
*(e)leudherosiwłacinieliberdefiniujesięprzezIprzynależnośćdodobrejro-
dziny’śIpochodzenie’(flUrodzićsięwdobrejrodzinieibyćwolnym–tojedno”
39
