Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaSławkowa:Wędrówkisłów.Kilkazdańś
Tabela1.Wolność
*leudhIrosnąć’,Irozwój’leudho
sanskr.rudhIrosnąć’,Irozwiaćsię’
awest.rud‑Irozwiaćsię’
łac.liber,liberi
gr.eleútheros
fr.libre,libertéIwolny,wolność’
ang.Liberty
niem.Leute‘ludzie’
psł.*ljudje,pol.ludzie
↓
L’HOMMELIBRE.CZŁOWIEKWOLNY
sanskr.priaIdrogi’,Ikochany’
west.fryaIdrogi’
goc.frionIlubić’
ang.free,freedomIwolność’
niem.friunt,frei,FreundIwolny’
psł.*priatelbIten,ktokomuśsprzyja’
pol.przyjaciel,przać
*priyosIdrogi’,Ikochany’
↓
językachikulturach(Wierzbicka2007).Wtedybowiemokażesię,żedwaróżne
słowaokreślającewolność(freedomiliberty),któreistniejąwjęzykuangielskim,
zakorzenionesąwindoeuropejskiejprzeszłości,aconajważniejsze–odcienie
znaczenioweobutychwyrazów(zjednejstronywyrazfreedommającywyraźny
odcieńwolnościosobistej,zdrugiejzaślibertyoznaczeniuwolnościwsferze
prawaistosunkówspołecznych)pokrywająsięzsemantykąleżącychuich
podstawrdzeniindoeuropejskich.Zasprawąlekturykonkretnegorozdziału
pracyBenveniste’akoncepcjaWierzbickiej,wskazującanawyraźnieróżniące
sięodsiebieodcienieznaczeniowesłowawolnośćwłacinie,językach:polskim,
angielskimirosyjskim(Wierzbicka2007:239–294),niespodziewanieuzyskuje
swojąhistorycznojęzykowąmotywację.
*
*
*
WjednymzkolejnychrozdziałówBenvenistezastanawiasięnadtym,kogo
reprezentował,jakiejwspólnotyczłonkiembyłówl!hommelibre(człowiekwolny
Idobrzeurodzony’).Analizabogategoorazzróżnicowanegopodwzględemcza-
sowymiprzestrzennymmateriałudoprowadzabadaczadowniosku,iżzjednej
stronyczłowiektennależałdowspólnotyludzi,silnegoludu/kraju,uktórych
podstawznajdujesięindoeuropejskirdzeń*teu‑Isilny’
,Ipotężny’
,pierwotnie
Inadęty’
,wprocesieewolucjisemantycznejzyskującyznaczeniespołeczne.
Zdrugiejstronyzaśjegostatusspołecznyokreślałaprzynależnośćdomiejsca–
grec.akropolis,łac.polis.Trudnozatembyłobywtymzbiorzeleksemównatrafić
nanajmniejszyślad,któryprowadziłbydotakichpojęćjakpaństwoczynaród
(zob.tabela2).
*
*
*
Kolejnympojęciem,któregohistorięśledzifrancuskiuczonywrozdziale
pt.Zawódbeznazwy:handel,jestto,jakmówidefinicjasłownikowaIdziałalność
polegającanasprzedawaniu,kupowaniulubwymianietowarówiusługmiędzy
ludźmi,przedsiębiorcamiikrajami’(Bańko,red.2000:500).Iznowu,podobnie
41
