Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Wewnątrzorganizacyjnamobilnośćpracowników-perspektywaorganizacji
Socjologiawyodrębniarównieżruchliwośćwynikającązezmianyskładuspo-
łeczno-zawodowegokolejnychpokoleń.Jesttoruchliwośćwymienna(czasemna-
zywanateżcyrkulacyjną)(Szacka,2003,s.295).
Większośćbadańwsocjologiizwiązanajestjednakzruchliwościąspołeczną.
Koncentrujesięonanaruchliwościmiędzypokoleniowej,przypisującznaczenie
czynnikomindywidualnym(wykształcenie,zawód,rasaipochodzenieetniczne,
płeć,przynależnośćdoklasyspołecznej)orazczynnikomstrukturalnym,determi-
nującymzmianępozycjispołecznej(Goodman,2017,s.146-147).Istniejątakże
opracowaniadotycząceelementów,którewpływająnadecyzjeopodjęciudanego
zachowaniazruchliwościąspołeczną.KoncepcjaBoque’adoelementówtychza-
licza:sytuacjestymulująceruchliwośćdanejosoby,czynnikiwyborudocelowego
miejscamigracjiorazspołeczno-ekonomiczne.Brakwniejjednakdefinityw-
negopodziałunaposzczególnegrupyczynników,couniemożliwiaokreślenieich
funkcji(Rodziewicz,1986,s.188-192,za:Kałuża,2002,s.194-195),awkonse-
kwencjidokładnąinterpretacjęianalizę.
Wzwiązkuztym,żeruchliwośćspołecznamacharakterinstytucjonalny,każdy
przejawmobilności(lubjejbrak)jestpostrzeganyjakorealizacjaokreślonegoze-
społuwartościinorm,wyposażonychwsankcje,czyniącjącechąstopniowalną,
uzależnionąoddużejliczbypotencjalnieistotnychczynników(Mach,1989,s.14).
Ruchliwośćwięctraktujesięnietylkojakoukładbinarny,lecztakżejakokategorię
wewnętrzniezróżnicowaną.Niemożnazatempowiedzieć,żenniejestemmo-
bilny”,gdyżtozależy,odzakresu,strukturyiróżnorodnychczynnikówwarunku-
jącychproceszwiązanyzdanąruchliwością.
Powszechniejednakzawskaźnikruchliwościspołecznejwsocjologiiuznajesię
ruchliwośćzawodową.Zajmujesięonaselekcjąspołecznąjednostekdoposzcze-
gólnychzawodów(rodzina,szkołaczyspołecznośćlokalna)(Walczak-Duraj,2010,
s.179).Analizaruchliwościzawodowejpomijajednaknietylkowszystkiekwestie
innychwymiarówmobilności,aletakżewsposóbwybiórczytraktujeposzczególne
aspektysamychzróżnicowańzawodowych(Mach,1989,s.18).
Wsocjologiipodkreślasięponadto,żedokonującanalizyprocesówruchliwo-
ścispołecznejniepowinnosięichutożsamiaćzpojęciemdemograficznym,jakim
jestmigracja(Pacholski,Słaboń,2010,s.190).Ruchliwośćbowiemzajmujesię
całościowymspojrzeniemnafunkcjonowaniesystemówspołecznych,wwymia-
rzemakro(Sorokin,2009,s.XV).Odnosisięonatakżedoprzechodzenia(prze-
suwania)jednostekzjednejwarstwyspołecznejdodrugiej,zwracającszczególną
uwagęnaruchpomiędzypozycjamispołecznymiwsystemiestratyfikacyjnym
społeczeństwa(Kozek,2014,s.178).Imbardziejjednakrozwiniętejestdanespo-
łeczeństwo,czyliimwięcejjestwnimgrupikategoriispołecznych,pomiędzy
którymizachodząróżnorodnerelacje,zależnościipowiązania,tymbardziejroz-
ległajestprzestrzeńjednostki,któraimplikujewiększąmożliwośćprzemieszcza-
niasięwjejobrębie(Sztumski,1999,s.34).
