Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiatwXVIIwieku
podniesienie
wydajnościpracy
trzytypymanufaktur
wspólnympomieszczeniu,którezapewniałnakładca.Byłatotzw.manufaktura
rozproszona,którabardzoszybkoprzekształciłasięwmanufakturęscentralizo-
waną.ProcestenszczególniebyłwidocznywEuropiewXVIIinastępnymstuleciu.
Nakładcagromadziłpodwspólnymdachemchałupników,dziękiczemumógłmieć
większynadzórnadprzebiegiemprodukcjiiwykorzystywaniemsurowca.Taka
organizacjapodziałupracyeliminowałakoniecznośćprzenoszeniapółproduktów,
podnosiławydajnośćpracy,skracałaczasprzeznaczonynawyszkoleniepracownika,
dawałamożliwośćzatrudnienianaszerokąskalęniewykwalifikowanychrobotników,
wtymkobietidzieci.Technikawytwarzaniaopierałasięnaprostychczynnościach
ręcznychidlategoteżtakąformęprodukcjinazwanomanufakturą(wjęzykułaciń-
skimmanusznaczy(ręka’ifacere-(robić,czynić’).Zakładaniemanufakturwiązało
sięzkoniecznościązaangażowaniastosunkowowysokichkapitałóworazzdobyciem
siłyroboczej.Dlategoteż,zanimzaczętoangażowaćrobotnikównajemnych,stoso-
wanowmanufakturachprzymuspracy,wykorzystującchłopówpańszczyźnianych,
więźniów,włóczęgówiżebraków.
Zewzględunarodzajprodukcjiorazkalkulacjęekonomicznąwykształciłysiętrzy
typymanufaktur.Manufakturypierwszegotypuprodukowałyartykułyluksusowe,
takiejaklustra,meble,kobierceiinneozdoby,atakżekarety.Jednymztakichzakła-
dów,działającychpodprotektoratemwładcy,byłatzw.Galeriazałożonaw1607r.
wLuwrze.ZatrudnianownimnajlepszychrzemieślnikówzróżnychkrajówEuropy.
Tenwzórnaśladowalimagnaciorganizującywswoichdobrachmanufaktury,które
produkowałyszkło,dywany,papier,ozdobyiinneprzedmioty.Zakładytekorzystały
zsurowcówznajdującychsięwdobrachziemskich(wełna,drewno,rudyitp.)oraz
zmiejscowejwolnej,anawetprzymusowejsiłyroboczej.Dodrugiejgrupynależały
manufakturyrealizującezamówieniadlaarmii.Niektórezakładynależałydoskarbu
państwa,innebyływłasnościąprywatną,alezazwyczajpozostawały„podopieką”
dworu.Opróczbroniiamunicjiwtakichmanufakturachprodukowano,zgodnie
zeznormalizowanymistandardami,jednolitąwojskowąodzież,takżewozy,uprząż
itp.WzachodniejEuropiebardzoczęstosiłąrobocząwtychprzedsiębiorstwach
Ryci40
GaleriawManufacturedes
GobelinswgrycinyzXVII
w.(BibliotekaJagiellońska,
Kraków)
70