Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EuropawXVIIwieku
Kolonii,KrefeldzieiBerlinie.Francjastopniowostawałasiętakżegłównymeuropej-
skimproducentemtkaninartystycznych,dystansującFlandrię,którajeszczewXVI
w.wytwarzałanajwięcejdywanówigobelinów.
SkonstruowanawXVIw.przezAnglikaWilliamaLeemaszynadziewiarskaszersze
zastosowanieznalazławpoł.XVIIw.weFrancji,gdziezakładanomanufakturypro-
dukującewełnianepończochy,spódnice,pantofledomowe,czapkiitp.Jednocześnie
J.Colbertstarałsięoprzekształceniefrancuskiegokoronkarstwawrodzimyprzemysł.
GłównymjegoośrodkiemstałosięAlençon,gdzieopracowywanowzorykoronek,
którychnoszenienadworzekrólewskimstałosięobowiązkiem.Wrazzwygnaniem
hugenotówpoodwołaniuedyktunantejskiego,produkcjakoronekzostałaprzenie-
sionadoNiemieciCzech.
Pomimowspomnianychwcześniejnapięćspowodowanychsytuacjamikry-
zysowymi,wogólnymrozrachunkucałegowiekudobrzerozwiałosięhutnictwo
igórnictwo.IstotnąrolęwrozwojuhutnictwaodegrałoupowszechnieniewXVII
stuleciuwEuropiewielkiegopieca,porazpierwszyużytegodowytopużelazawXVIw.
wAnglii.Dziękiwielkimpiecomzwiększyłasięprodukcjażelazaorazrozwiałosię
odlewnictwo,m.in.opanowanometodęodlewaniawielkicharmat.Surówkę,zewzglę-
dunajejkruchość,poddawanodalszejobróbcewpiecachfryszerskich.Podstawą
wytopużelazabyłwęgieldrzewny,arozwójgórnictwawęglowegobyłściślezwiązany
zrosnącymzapotrzebowaniemnaopał.Drewnoosiągałobardzowysokieceny,cobyło
spowodowaneogromnympopytemzwiązanymzrozwojembudownictwa,przemysłu
okrętowegoiinnychgałęziprzemysłu.DlategoteżwAngliicorazpowszechniejszym
środkiemopałowymstawałsięwęgielkamienny.JegodostawyzNewcastlenadTyne
doLondynuwzrosłynaprzełomieXVIiXVIIw.7-krotnie.
Bogatezłożarudżelazaimiedziorazlasystanowiącenieprzebranezasobydrewna
decydowałyosilegospodarkiszwedzkiej.Wpoł.XVIIstuleciawywożonoztegokraju
wciągurokuśredniook.18tys.tonżelazai3tys.tonmiedzi.Drewnoeksportowano
główniedostoczniholenderskichiangielskich.
PrzemysłzegarmistrzowskirozwinąłsięwXVIIstuleciuwSzwajcarii.Głównejego
ośrodkiznajdowałysięwGenewieiwkantonieNeufchâtel.Natomiastwpołowie
stuleciaFrancuzomudałosięzłamaćmonopolWenecjinaprodukcjęluster.Pomimo
zagrożeniakarąśmierci,weneccyproducencizwierciadełzasprawąColbertazostali
sprowadzenidoFrancji.Zapewnianoimwysokiewynagrodzenie,atakżestaranosię
oichbezpieczeństwo,cojednakniezawszesięudawałoikilkurobotnikówzostało
otrutychprzezweneckichagentów.WtakichokolicznościachFrancuziopanowali
procesprodukcjiluster,dziękiczemumanufakturakrólewska,posiadającawyłącz-
nośćnaichwyrób,wcałościzaspokajałapopytkrajowy.Pomimorepresjigrożących
tymrazemzestronywładzfrancuskich,francuscyrobotnicyzałożylimanufaktury
lusterwNiemczech-w1695r.wNeustadtiw1699wOffenbach.
Wtymsamymczasiewkrajachwschodnioeuropejskichpodejmowanobardzonielicz-
nepróbyuprzemysłowienianiektórychgałęziprodukcyjnych.Częśćkupcówbogacących
sięnaeksporciepłodówrolnychinwestowałanagromadzonedochodywgórnictwie,hut-
nictwie,papierniachitartakach.Finansowalioniposzukiwanierudmetaliorazbudowę
mechanicznychurządzeńwhutachikopalniach.DziękitemujużwXVIstuleciunastą-
piłrozwójkopalńsrebrawCzechachorazwzrostwydobyciarudmiedzinaWęgrzech.
WXVIIw.takżeszlachtakrajówEuropyWschodniejzaczęłarozwiaćpozarolnicządzia-
łalnośćgospodarcząizakładaćprzyfolwarkachhutyszkłaiżelaza,foluszeorazinnetego
typuobiekty,wykorzystującdotegocelumiejscowesurowce,siłęrobocząoraznaturalne
źródłaenergii.Takonkurencja,jakrównieżsłabośćkapitałukupieckiegospowodowały
szybkiupadekzakładównależącychdomieszczaństwa.Sytuacjępogarszałfakt,żeszlach-
taosadzaławswychdobrachrzemieślnikówniepodlegającychregulacjomcechowymoraz
koronkarstwo
rozwójhutnictwa
igórnictwa
weneckie
ifrancuskielustra
próby
uprzemysłowienia
produkcji
73
