Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stosunkidemograficzne,społeczneigospodarczewXVIIIstuleciu
Ryci11
StopazgonówiUrodzeń
wAngliiwXVIIIwl
wAzji,AfryceiAmeryce.Taknp.byłozopanowaniemprzezPortugalczykówBrazy-
lii,gdzieprzezdługiczasprzybyszeograniczalizasięgswejekspansjidowybrzeży.
Zkoleiklęskiżywiołowe,będącenastępstwemfluktuacjiklimatycznych,przyczy-
niałysiędozmniejszeniazbiorówroślinuprawnych,awkonsekwencjiwywoływały
falęgłodu,powodującwzrostśmiertelnościzwłaszczawśródnajuboższychwarstw
społeczeństwa.Pojawiającesięokresowonieurodzajesprzyjałytakżepowstawaniu
falimigracyjnych.
Zmianynaturygospodarczejispołecznejprowadziłydowykształcaniasięspo-
łeczeństwprzemysłowych,wktórychwystąpiłynowezjawiskaludnościowe.Dotych-
czasowy,stabilnyobrazrozwojuspołeczeństwzostałgwałtowniezaburzony.XVIII
stuleciezapoczątkowałotzw.eksplozjędemograficznąwnajsilniejrozwiniętych
gospodarczokrajach,tj.wAngliiiHolandii.
SzybkirozwójcywilizacyjnyAngliiwokresiewchodzeniawprzeobrażeniaspo-
łeczne,wywołanerewolucjąprzemysłowąspowodowałgwałtowny,najpierwdo
poziomu32%,apóźniejprawiedwukrotny,spadekśmiertelnościtj.dopoziomu
około20%,przywciążutrzymującejsięwysokiejrozrodczości.Bezpośrednimskut-
kiemtegozjawiskabyłnagływzrostliczbyludności.
Angliastanowinajlepszy,wręczklasycznyprzykładopisywanychzmiandemo-
graficznychzachodzącychw2.poł.XVIIIw.Jużwlatach30.tegostuleciarozpoczął
siętamproces,któryilustrujerozwieraniesiękrzywychreprezentującychstopęzgo-
nówiurodzeń.Stopazgonów,wynoszącaw1730r.33,4%spadław1800r.do
23,14%,podczasgdystopaurodzeńwzrosłaz32%do34%.Wrezultacieliczba
ludnościAngliiwzrosłaz5,8mlnw1700r.do6mlnw1730,6,7mlnw1760,
8,2mlnw1750i9mlnw1800r.Dynamicznywzrostliczbyludnościprzyczyniałsię
dopowstawaniaogromnychskupiskprzemysłowychinasileniasięprocesówurba-
nizacyjnych.Zkoleimieszkańcymiastwmłodszymwiekuzawieralizwiązkimał-
żeńskiepowodującdalszy,przyspieszonywzrostdemograficzny.
WciąguXVIIIstulecia,wskalicałegokontynentueuropejskiego,przyrostlicz-
byludnościprzekroczył65%.Podobnezjawiskoobserwowanowniektórychkra-
jachAzji.Wskaliposzczególnychkrajówtezmianybyływielokrotniewiększe.
29
rolaklimatu
nowezjawiska
demograficzne
eksplozja
demograficzna
