Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
obozachkoncentracyjnych.WokupowanychkrajachEuropywobozachigettach
straciłożycieok.0,5mlnCyganów,tj.60-70%1całejpopulacji.
Mimotragicznejlekcjihistoriiświatniejestwolnyodwojenikonfliktówzbroj-
nychoróżnymnasileniuizakresie.Właściwiewewszystkichczęściachświataofiarami
konfliktówideologicznych,religijnychlubekonomicznychstająsięniewinniludzie.
WciągudziewięciulatwojnywWietnamiezginęło60tys.Amerykanówiok.300tys.
zostałorannych.Postroniewietnamskiejbyłook.200tys.zabitychiok.500tys.ran-
nych.Wlatach1993-1995wwalkachplemiennychwBurundizginęło150tys.ludzi,
awsąsiedniejRwandzie-blisko1mlnosób.KrwawawojnawCzeczeniirozpoczęłasię
wgrudniu1994r.Niktdokładnieniewie,ilepochłonęłaofiar.Mówisięnaweto80tys.
zabitychiogromnejliczbierannych.Wewrześniu1996r.wstolicyFilipinManilipod-
pisanoporozumieniekładącekrestrwającemuod25latkonfliktowimiędzyrządem
aseparatystycznymmuzułmańskimFrontemWyzwoleniaNarodowegoMoro(MNLF).
Konflikttenspowodowałśmierćponad100tys.ludzi.
Krwaweżniwozbierajądyktaturypolityczne.Kolektywizacjarolnictwairozwój
przemysłu,jakieprzeprowadziłStalin,orazwielkieczystkiimasowyterrorpochłonęły
milionyofiar.Tenzbrodniczysystemrozszerzyłsięnainnepaństwablokuwschodniego.
LansowanyprzezMaowlatachsześćdziesiątychnwielkiskok”zaowocowałnajwięk-
sząklęskągłodu.Zmarłowówczasniemal30mlnludzi.Rewolucjakulturalnapogrą-
żyłakrajwchaosie,odbierającludziomżycie,niszczącrodziny,związkimiędzyludzkie,
całąstrukturęspołeczeństwachińskiego2.
Wlipcu1976r.półtoramilionowegórniczemiastoT)ang-Shan(napołudniowy
wschódodPekinu)przestałoistnieć.Wszybachkopalnizginęło40tys.górników.
Trzęsienieziemiosile8,3°wskaliRichterapochłonęłook.750tys.ofiar,miliony
pozostałybezdachunadgłową.
Wlistopadzie1985r.odżyłkolumbijskiwulkanNevadadelRuiz,znajdującysię
100kmodBogoty.Zmieszanazpyłemwulkanicznymroztopionawodalodowcapołą-
czyłasięzrzekami,tworzącszeroką,mulistąlawinęspływającązezboczagóry.Lawina
tapokryłasześćmniejszychmiast.Liczbaofiarosiągnęła23tys.Armero,miasto,które
jużnieistnieje,stałosięwielkimcmentarzem.
Donajwiększejwdziejachnowożytnychkatastrofynaturalnejdoszło26grudnia
2004r.PodwodnetrzęsieniezieminaOceanieIndyjskimomagnitudzie9,0(czwartepod
względemsiłytrzęsienieziemiod1900r.,odkiedytoprowadzisięciągłeobserwacjesej-
smiczne)wywołałofaletsunami,którewciągukilkugodzindotarłydowybrzeżypaństw
AzjiPołudniowo-Wschodniej,apóźniejtakżedoAfryki.Wysokośćfaldochodziłado
10m,zostałyzniszczoneplaże,nadmorskiehotele,wsieimiasta.Najbardziejucierpiały
wybrzeżaIndonezji(prowincjaAceh),SriLanki,IndiiorazTajlandii.Do7lutego2005r.
1
Najstraszliwszazwojen,w:KronikaXXwieku,Warszawa1991,s.661.
2
LiZhisui,Mao.Prywatneżycieprzewodniczącego,Warszawa2000,s.512,https:lllubimyczytac.pllksiaz-
kal4848179lmao-prywatne-zycie-przewodniczacego(dostęp:30.09.2020).
Wprowadzenie
29
