Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
działalnościczłowieka,aponadtozjawiska,naktóreczłowiekmatylkoczęściowywpływ.
Donichzpewnościąnależąpandemie,zktórychnajwiększewhistoriito18:
h
dżumaJustyniana-wpołowieVIwieku,naterenieBizancjum.Pandemiadżumy
dymieniczejstałasięprzyczynąśmierci40%.mieszkańcówKonstantynopola,
awedługbadaczy,dotarłanawetdoAfrykiPółnocnejorazśrodkowejczęściAzji
iEuropy,gdziemogłabyćprzyczynąśmierciaż60%chorujących;
h
czarnaśmierć-chorobawywoływanaprzezpałeczkidżumy(Yersiniapestis).
PrawdopodobniewybuchławChinachlubwAzjiŚrodkowej,przezJedwabny
SzlakprzedostałasięnaKrymw1346r.,skądrozprzestrzeniłanabasenMorza
ŚródziemnegoiEuropę.Prawdopodobniebyłaprzenoszonaprzezpchłypaso-
żytującenaszczurach.Chorobazabiłablisko200mlnosób.Epidemiedżumy
pojawiałysiędośćregularniedoXVIIIwieku;
h
ospaprawdziwa(czarnaospa)-XVIwiekuzdziesiątkowałaobieAmeryki:
PołudniowąiPółnocną,największeżniwozebraławśródInkówiAztekóworaz
rdzennychmieszkańcówAmerykiPółnocnej.Wlatach1636-1698wBostonie
wybuchłosześćepidemiitejchoroby.PandemieczarnejospywXVIIIwieku
wEuropieodebrałyżycieprawie60mlnludzi;
h
dżumawXIXwieku,którawybuchławChinach(Yunnan)istopniowoogar-
nęłainnekontynenty.TylkowChinachiIndiachbyłook.12mlnśmiertelnych
ofiar.Uznawanazajednąznajwiększychpandemii,jakiepojawiłysięnaświecie;
h
cholerawXIXwieku-wsamychIndiachok.40mln,wEuropieiAmeryce
Północnejok.100tys.;
h
grypahiszpanka1918-1919-największapandemiagrypywdziejachludzkości,
ogarnęłaniemalwszystkiekontynenty,spowodowałaśmierćok.100mlnosób.
Napoczątkumarca2020r.WHOogłosiłapandemiękoronawirusaSARS-CoV-2,
któradokońcapaździernika2020r.pochłonęłaznaczniemniejofiarniżnajwiększe
pandemiewhistorii(liczbazmarłychnacałymświeciewyniosła-wedługstanuna
6listopada2020r.-ponad1,26mln19).
Indieiświatbyłypodwpływemszoku,jakiwywołaławgrudniu1984r.największa
katastrofaprzemysłowanaszegowieku.DotknęłaonaBhopal,stolicęstanuMadhya
Pradesh.Zfabrykipestycydównastąpiłwyciekgazutoksycznego,któryspowodował
tragiczneskutki.Gazizocyjanekmetanuzacząłsięulatniaćogodz.2wnocy.Większość
ofiartoprzedewszystkimkobiety,dzieciistarcy,zaskoczenipodczassnualbośmier-
telniezatruciwczasiepróbucieczki.Tysiąceosóbzginęłoiniemniejbyłorannych.
Wmaju1979r.wydarzyłasięwChicagonajwiększakatastrofawhistoriilotnictwa
amerykańskiego.SamolotDC10,należącydoAmericanAirlines,rozbiłsięzarazpo
18
Czymjestpandemia?Największepandemiewhistorii,Medonet,18.07.2020,[online]https:llwww.medonet.
pllzdrowie,czym-jest-pandemia--najwieksze-pandemie-w-historii,artykul,1726644.html(dostęp:7.09.2020).
19
Daneza:GoogleWiadomości,10.11.2020,https:llnews.google.comlcovid19lmap?hl=pl&gl=PL&ceid=
PL%3Apl(dostęp:10.11.2010).
32
Wprowadzenie
