Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.HistoriaHistoriiPsychologii
pasmonieustannychsukcesówprowadzącychdopoznaniaprawdywteraźniej-
szości(Fancher,1987;Danziger,1994;Samelson,2000;JonesiElcock,2001;
Mandler,2007;Richards,2010).
Opowiadaniehistoriijakiejśdyscyplinywkoncepcjiwigowskiegomitu
historycznegotoopowiadaniejejzpunktuwidzeniasamejtejdyscypliny.
Uprawianiehistoriipsychologiiwtakimstylu,czasaminazywanymteżprezen-
tyzmem-presentisthistory(Teo,2005;Greenwood,2009),charakteryzujesię
zazwyczajkumulatywnymujęciemjejrozwoju,opisujetenrozwójjakopostępu-
jącyprocesodkrywaniaprawdy.WedługJohnaD.Greenwooda:nPodejście
związanezprezentyzmembyłoprzezdługiokrespopularneinaogółprzedsta-
wiałohistoriępsychologiijakodługąewolucję,odprymitywnychteoriidotyczą-
cychniematerialnychduszyiduchów,donowoczesnychprzedsięwzięćnauko-
wych”(2009,s.5).Pomijanyjestszerszykontekst,np.kulturowyczyspołeczny,
wktórymrozwijałasiętadyscyplina.I,conajważniejsze,postępprzedstawiany
jesttak,jakbydokonywałsięimmanentnie,niezależnieodwpływówzewnętrz-
nych.Prezentowanawtakisposóbhistoriapsychologiiokazujesięzazwyczaj
wykładniąstanowiskateoretycznegoautora,którywteraźniejszościodnalazł
prawdę.Wopisiewcześniejszychfazrozwojuchodzitylkooto,abyukazaćbłę-
dy,któreposkorygowaniuprzezteraźniejszośćdoprowadziłydotriumfutejdys-
cypliny.Takiepodejściedominowałowpracachzzakresuhistoriipsychologiido
końcalatsiedemdziesiątychXXw.1
Pierwszapracapoświęconahistoriipsychologiiukazałasięjużw1808r.,
czyliprzedoficjalnympoczątkiempsychologiijakosamodzielnejdyscypliny.Jej
autorembyłFriedrichAugustCarus(1770-1808),profesorfilozofiiUniwersyte-
tuLipskiego.Liczące700strondziełoGeschichtederPsychologie2,wedługin-
tencjiautorazawieraprawdziwąhistorięwiedzyoczłowieku(Menschenkunde).
Składasięnaniągruntownyopiswszystkiego,coróżnicowałostareformyod
nowych,wskazującynaistnieniepewnychkoniecznychidei,np.posiadania
przezczłowiekawłaściwości,którepozwalająmuwznieśćsięponadswojązwie-
rzęcąnaturę.Wyjaśnieniaformułowanezpunktuwidzeniaantropologicznego,
intelektualnegoorazterminologicznegozostaływzbogaconeomateriałpsycho-
logiczny,łączniezestarożytnymdziedzictwemnaukioczłowieku.Według
14
1
BardzodobrzezostałotoprzedstawionewartykuleWhigandanti-whighistories-andother
curiositiesofsocialpsychology(Samelson,2000).
2
MonumentalnedziełoF.A.Carusamiałodrugiewydaniew1990rokuwwydawnictwie
SpringerVerlag.
