Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.PiErWsPEsPoRyiDysKUsJE
Carusacałahistoriawspieraprawdziwąpsychologięistymulujejejrozwój,po-
kazującjejmożliwości(Vidal,2011).
PierwszaczęśćmonumentalnejGeschichtederPsychologieprzedstawia
uniwersalnąhistorięnaukioczłowieku,wktórejCaruswyróżniłtrzylinieroz-
wojowe.Pierwszatonaukaoludzkichmożliwościach,otworzeniusamegosie-
bieiprzechodzeniuzbyciaobiektemdostaniasiępodmiotem.Drugąstanowi
naukaoobserwacjizjawiskwewnętrznych,natomiastostatniajestnaukąoindy-
widualności,wktórejprostegromadzeniewiedzyoróżnychprzypadkachstawa-
łosiędrogądosystematycznejiuniwersalnejpsychologii.JakpiszeFrankVidal:
nCarusopisujeprzejścieodperspektywydogmatycznejdokrytycznej(odmeta-
fizykidofizyki,odracjonalizmudopsychologiiempirycznej),odobszaruprzy-
padkudokilkuprawumożliwiającychprzewidywanie,odrealizmudoidealizmu,
odmechanicznegowyjaśnianiazasadogólnegomaterializmudoteleologicznych
zasadakcentującychduchowość”(2011,s.212).
HermannSiebeckwydałw1880r.pierwszączęśćGeschichtederPsychologie.
Wewstępiewskazałnaznaczenieprzeszłościdlanowopowstałejdyscypliny:
nSzczegółowanaukapotrzebujeswojejwłasnejhistorii.Potrzebujehistoriiprzede
wszystkimpoto,byuświadomićsobieprzeorganizowanie,rozpoczynającesię
wceluustaleniaznaczenianowegoetapu,napodstawieporównaniazdotychczaso-
wymprzebiegiembadań”(Siebeck,1880,cyt.za:Geuter,1983,s.198).Siebeck
postawiłsobiejasnycel-uhonorowaćnowopowstałądyscyplinęprzezukazanie
jejdynamicznegorozwoju,którydoprowadziłjądostanu,wktórymzajmujesię
własnymiproblemamiidysponujewłasnymimetodamibadawczymi.I,conajważ-
niejsze,psychologiauwolniłasięwówczasodfilozoficznychram,wktórychtrak-
towanabyłajakonaukapomocnicza.Ustabilizowaniepsychologiijakonaukiszcze-
gółowej,wymagało-zdaniemSiebecka-pewnejformycelebracjiwpostaci
ukazaniajejstarożytnychźródeł.PoczątkimyśleniaopsychologiiSiebeckodnajdy-
wałjużwfilozofiiprzedsokratejskiej,atematemprzewodnimjegohistoriipsycho-
logiibyłfilozoficznyproblemzwiązkuduszyzciałem(tzw.problempsychofizycz-
ny).Rozwójpsychologiitoprzedewszystkimstopnioweprzezwyciężaniedualizmu
duszyiciała.JakzauważaUlfriedGeuter:nSiebecknietylkopróbujeudowodnić,
żecentralnyproblempsychologiizawszeistniałjakoczęśćfilozofii.Aledziękijego
przedstawieniuczytelnikmożepoznaćpsychologięjakonowoczesnąnaukę,która
potrafirozwiązaćpodstawowyproblemfilozoficzny”(1983,s.199).
Ukazaniewartościpsychologiijakosamodzielnejdyscyplinyakademickiej,
przezopisaniejejznaczeniadlafilozofii,byłorównieżcharakterystyczne
15
