Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.HistoriaHistoriiPsychologii
16
dlaanglosaskiejtradycjipisaniahistoriipsychologii.W1912r.Brett,kanadyjski
filozofihistoryk,opublikowałpierwszytomHistoriipsychologii,wcałościpo-
święconyfilozoficznymkorzeniompsychologii,m.in.waspekciepojmowaniu
naukiwsposóbnaukoznawczy.WedługBretta:nNaukapoleganaświadomych
wysiłkachzmierzającychdoudowodnienianiesłusznościhistoriiprzedstawia-
nychprzezinnychludziidostworzenialepszychopowieści,któremogłybytam-
tezastąpić.Dziejenaukisądziejamihistorii,codoktórychwykazano,żesąfał-
szywealbotylkoczęściowopoprawne”(Brett,1912/1969,s.14).Psychologia
jest-wedługBretta-nauką,któradążydoposzukiwanianaturyczłowieka.Źró-
dłemtychposzukiwańjesttradycjafilozoficzna,medycznaireligijnasięgająca
czasówprzedsokratejskich.
Odmiennąperspektywęczasowądlapoczątkówpsychologiiprzyjąłniemiec-
kifilozofMaxDessoir(1879-1944),którywGeschichtederneuerendeutschen
Psychologie(1894)genezępsychologiiupatrywałwfilozofiiLeibniza(1646-
1715).Metafizyczneposzukiwanieduszywharmoniiprzedustawnejtonicinne-
gojakczystapsychologia.Dessoirwyróżniłtrzyfilozoficznepodstawypsycho-
logii:ideęaktywnościcielesnej,ideęreligiiorazobserwacjedotyczącenatury
człowieka,wtymjegocharakteru.Powyższeujęciepociągałozasobąpodział
psychologiiorazokreśleniecelów,któremaonadozrealizowania.TakwięcSe-
elenphysik(fizykaduszy)topsychologiaempirycznaopartanamodelunauk
przyrodniczych,Seelentheologie(teologiaumysłu)orazPsychognosis(Seelen-
kunst-psychologiasztuki)torodzajpsychologiipraktycznej.Historiępsycholo-
giiDessoirujmowałbardzoszeroko,omawiającnp.zagadnieniazwiązanezhi-
storycznymźródłemwiedzyocharakterzeitemperamencie,włączającwtotakże
zagadnieniefizjognomii,ujętewdoktrynieJuanaHuarte’ayNavarro(1529-
1588).Wswoichrozważaniachuwzględniłrównieżkwestiezwiązanezokulty-
zmem,traktująctozjawiskojakoproblemkosmicznychwpływównaindywidu-
um,marzeniasenneizjawiskomagnetyzmu(Geuter,1983).Wdrugimwydaniu
swojejksiążki(1902),Dessoirsugerował,żezainteresowanieokultyzmembyło
obiektembadańberlińskiegoTowarzystwaPsychologiiEksperymentalnej,co
jednaknieznajdujepotwierdzeniawfaktach(Kurzweg,1976:za:Geuter,1983).
BardzoradykalnepodejściedohistoriipsychologiireprezentowałEbbing-
haus,którywksiążceAbrissderPsychologie(1908)jedenzrozdziałówpoświęcił
rozwojowipsychologii.Wbrewpowszechnejtendencjidotraktowaniahistorii
psychologiijakoczęścihistoriifilozofii,dlaEbbinghausapsychologiaijejhisto-
riabyłyniezależnymiobszaraminaukowymi.Zdanie,którepojawiłosięwtym
