Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Konceptualizacjaioperacjonalizacjakluczowychterminówbadawczych
65
pewność;3.działaniezwiązanezniebezpieczeństwem,takżepodejmowanietakich
działań,ryzykowanie;4.wprawie-możliwośćpojawieniasięszkody.
WpołowieXXwiekuBertranddeJouvenel,piszącoryzykutowarzyszącym
procesomdecyzyjnym,przypominał,żeNicolasdeCondorcet,filozof,ekonomista
ipolityk,jużw1785rokuwpracyEssaisurl’applicationdel’analyseàlaprobabi-
litédesdécisionsrenduesàlapluralitédesvoixzwróciłuwagęnamożliwośćzasto-
sowaniaanalizydoprawdopodobieństwadecyzjizapadającychwiększościągłosów.
WopiniideJouvenelanabynastąpiłozjawiskodecyzji,trzebaprzedewszystkim,
bymmiałwczymwybierać,bypowstaływmejświadomościconajmniejdwawza-
jemniewyłączającesięobrazy,trzebanastępnie,bymwahałsięmiędzytymimożli-
wościami,trzebawreszcie,bymojawolaspoczęłanajednejznich”133.
Jakstwierdzonopowyżej,zpunktuwidzeniawiedzydecydentaostanachświata
decyzjedzielisięnapodejmowanewwarunkachpewności,ryzykainiepewności.
Wpierwszymprzypadkudecydentmożemiećwiedzę,żekażdepodejmowaneprzez
niegodziałanieprowadzidookreślonegorezultatu,copowoduje,żedysponujeon
kompletnąwiedząodanejsytuacjidecyzyjnej,czylidziaławwarunkachpewności.
Formalnierzeczujmując,nwsytuacjipewnościistniejefunkcjaprzeprowadzająca
zbióralternatywwzbiórwyników,afunkcjakorzyści,którawogólnymprzypadku
jestdwuargumentowa,wprzypadkudeterministycznymjestjednoargumentowa;jej
wartośćzależywyłącznieodwybranejalternatywy”134.Wpiśmiennictwiepanuje
pogląd,żeprzypadekpewnościwdecydowaniujestnzdegenerowanąsytuacjądecy-
zyjną”,gdyżnprawdziwe”decyzjesąpodejmowanewsytuacjachniedysponowania
przezdecydentapełnąwiedzą135.Habudazauważa,żedecyzjewwarunkachpew-
nościstanowiądefactozbiórpustyinwogóleniewartosięnimizajmować”136.
PrzywołujeonrównieżpoglądHalinyNiedzielskiej,żendziałaniewwarunkachpew-
nościprowadziniezmienniedojednegoznanegowyniku.Zbiór»pewność«dzieli
siędychotomicznienaklasęzjawisk,którenapewnoniewystąpią(symbol0)ina
klasęzjawisk,którenapewnowystąpią(symbol1).Możewięcbyćalbo0,albo1.
Wteoriipodejmowaniadecyzjizbiorowi»pewność«będzieodpowiadałmodeldeter-
ministyczny,któregowszystkieparametrysąwielkościamistałymiiznanymi”137.
Przyczymwartozauważyć,żetakiesytuacjesąmożliwewyłączniewukładach
oznaczonych,czylitakich,którepotrafimywyczerpującoopisać.Wydajesięjednak
uzasadnionypoglądHabudy,któryskomentowałrozważanianastępującymstwier-
dzeniemingdybywyborywprocesiepodejmowaniadecyzjiudałosięsprowadzić
dopostacideterministycznej,działańpozbawionychchoćbyminimumarbitralno-
ści,przestalibyśmymiećdoczynieniazdecyzjamiidecydowaniem.Wzarządzaniu
133B.deJouveneliin.,Badaniadecyzji,nMateriałyZagranicznePAN”1966,z.5,s.2-3,zai
J.Zieleniewski,Organizacjaś,s.486.
134J.Woleński,Teoretyczneproblemyś,s.21.
135W.Sadowski,Decyzjeiprognozy,Warszawa1977,s.14.
136L.Habuda,Transformacyjnedecyzjeś,s.31.
137H.Niedzielska,Ryzykoaniepewność,nZeszytyNaukoweSGPiS”1972,nr7,s.116-117,zai
L.Habuda,Transformacyjnedecyzjeś,s.31.
