Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podsumowującterozważania,możnaprzyjąćzaJ.D.DeLamateriJ.S.Hyde,że:
[ś]esencjalizmopierasięnapojęciuprawdziwychesencji,zimplikacją(znajdującąsię
wpozytywizmie),żemożemypoznaćteprawdziweesencjebezpośrednioiobiektywnie.
Społecznykonstrukcjonizmargumentujewprostprzeciwnie,żeniemożemynicwiedzieć
oprawdziwychesencjachlubrzeczywistościbezpośrednio,aleraczej,żeludziezawszean-
gażująsięwspołecznekonstruowanierzeczywistości27.
Założeniapodejściakonstruktywistycznegowykraczająwięcpozatradycyj-
neramyujmowaniapłcijakokategoriidefiniowanejwyłącznieprzezpryzmat
cechbiologicznych.Kluczowąrolęzaczynaodgrywaćpojęciegender(popol-
skuwróżnychwariantach:rodzaj,płećkulturowa,płećspołeczno-kulturowa,
aostatniocorazczęściejtakżewpolskichtekstachpoprostugender)użytepo
razpierwszyw1955rokuprzezseksuologaJ.Moneya28.Wświecieakademic-
kimlat60.zostałospopularyzowaneprzezR.Stollera.Jednakdoposzczególnych
dyscyplinnaukitrafiłogłówniezasprawąfeministyczniezorientowanychbada-
czek.NagruntsocjologiiwprowadziłajeA.Oakley,wyjaśniającwtensposób
społecznywymiarkonstruowaniamęskościikobiecości29.Wpsychologiipoja-
wiłosięzasprawąR.Ungerjakoterminuwzględniającybinarny(biologiczny
ispołeczny)charakterróżnicpłciowych30.Zkoleipotrzebęjegowłączeniado
analizyirekonstrukcjihistoriikobietwkontekściewładzypolitycznejdostrzegła
historyczkaJ.W
.Scott31,32.
AutorkiEncyklopediigender.Płećwkulturzezauważają,żepierwszewzmianki
natematkulturowegowymiarurólmęskichikobiecychpojawiłysięjużwlatach
20.XXw.wpracyantropolożkiM.Mead33.Rolęwredefinicjipojęciakobiecości
odegrałyteżruchykobiecekształtującesięwlatach60.XXwiekuzwanefemini-
zmemIIfali34.Zaeuropejskąprekursorkę(skierowanąwstronędekonstrukcjoni-
zmu)uznanofrancuskąfilozoS.deBeauvoir.Zdaniembadaczkiograniczenie
potencjałukobietsocjalizacyjnymschematemgospodynidomowejskutkowało
utratądostępudoautonomicznejtożsamości.Źródełproblemuautorkaupatrywa-
27J.D.DeLamateriJ.S.Hyde,dz.cyt.,s.17.
28K.Krasuska,Gender(płeć)[w:]Encyklopediagender…,dz.cyt.,s.155.
29Zob.A.Oakley,Sex,GenderandSociety,London1972.
30R.Unger,Towardaredefinitionofsexandgender,nAmericanPsychologist”1979,Vol.34,
No.11,s.1085-1094;podajęza:E.Mandal,Pojmowaniefenomenupłciowościwpsychologii[w:]Zro-
zumiećpłeć.StudiainterdyscyplinarneII,red.A.Kuczyńska,E.K.Dzikowska,Wrocław2004.
31Por.J.W
.Scott,GenderandthePoliticsofHistory,NewYork1988.
32Napotrzebyniniejszejmonografiibędęposługiwałasiępojęciempłcispołeczno-kulturowej.
33M.Rudaś-Grodzkaiin.,Wstęp[w:]Encyklopediagender...,dz.cyt.,s.11.
34Zob.E.Zamojska,Równośćwkontekstach...,dz.cyt.,s.73-77.
20
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone