Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
względunaokolicznościiupływczasu,czypoczucietożsamości–jejsubiektywna
reprezentacjapoznawcza,poczucieodnoszącesiędoosobistegodoświadczeniastałości
iciągłości,własnejindywidualnościiwyjątkowości,niepowtarzalności,azarazem
odrębnościodinnych.Poczucietożsamościbywaopisywanejako„sposób,wjaki
określaszsiebiejakojednostkę,to,cowtobienajistotniejsze,cokonstytuujetwoją
indywidualność,jakpostrzegaszsamegosiebiewkategoriachosobistejgodności”
(Persaud)4;„przeświadczenie,żenaszenajprawdziwsze,najgłębsze»ja«przetrwa,
mimociągłychzmian.Topoczucieciągłościiidentycznościwłasnejtożsamości,głęb-
szeniżwszystkieróżnice,to»ja«prawdziwe,wktórymwszystkiepozostałeformy
»ja«zbiegająsię.Tastabilizującaciągłośćiidentycznośćobejmujezarównoto,czym
jesteśmy,jakito,czymniejesteśmy.Obejmujeto,zczymsięutożsamiamy,jakina-
sząodmienność.Obejmujeonatakżenaszewewnętrznepoczucietego,że»jatoja«,
jakito,poczympoznająnasinni”(Viorst)5.„Kiedymówię»ja«mamnamyślicoś
absolutniejedynegoiniepowtarzalnego,cośczegoniewolnomylićzniczyminnym”
(Betti)6.
Innanierozstrzygniętakwestiadotyczystatusutożsamości–czytożsamość,ewolu-
ując,stajesięzczasemnabytą,względnietrwałąwłaściwościąosoby,jakwidzito
JamesMarcia7,czyjestraczejprocesem,jakpostulowałtoErikErikson8.Człowiekto
istota,którejcharakterystycznącechąjest„stawaniesię”przezcałeżycie.Tezasygnali-
zowanejużorazinneproblemy,związanezpojęciemtożsamości,podejmująwprezen-
towanychwpierwszejczęścimonografiiopracowaniachAnnaGrzegorekiKatarzyna
Sikora.RozważaniaobuAutorekzmierzajądouporządkowaniaiusystematyzowania
zagadnieńobszarupsychologicznychbadań.AnnaGrzegorekomawiafunkcjonującena
grunciefilozofiidefinicjeirozstrzygnięciawkwestiitożsamościorazichimplikacjedla
psychologii.KatarzynaSikoraukazujeponadtopowiązaniamiędzyujmowaniemtożsa-
mościwewspółczesnejpsychologiiafunkcjonującyminarzędziamijejocenyipomiaru.
Pozostałeopracowaniatejczęścimonografiiposzerzająkrągrozważańnadpojęciem
tożsamościijegorelacjiwobecinnychwybranychpojęćpsychologicznych.Itak,Jo-
annaTrzópekprezentujeproblemtożsamościijejfunkcjiregulującychzachowanie
celoweczłowiekawkontekście–fundamentalnychdlakwestiipodmiotowości–za-
gadnieńintencjonalności(wujęciuVallacheraiWegnera)iwoli(wgkoncepcjiKuhla).
ZkoleiwpracyKrzysztofaMudynia,przedstawiającejzagadnieniatożsamościzper-
spektywypostrzeganejrealnościJaiświata,problemspójnego,uporządkowanego
istabilnegoobrazurzeczywistościrozpatrywanyjestnaprzykładzierelacjimiędzy
poczuciemkoherencji(AaronaAntonovsky’ego)asubiektywnąocenąrealnościdesy-
gnatówwybranychpojęć.
4R.Persaud(1988).Pozostaćprzyzdrowychzmysłach.Jakniestracićgłowywstresiewspółczesnego
życia?Warszawa,AgencjaWydawniczaJacekSantorski&Co.
5J.Viorst(1996).Tocomusimyutracić,czylimiłość,złudzenia,zależnościiniemożliwedospełnienia
oczekiwania,którychkażdymusisięwyrzec,bymócwzrastać.Poznań,WydawnictwoZyskiS-ka,s.65.
6U.Betti,cyt.zaViorst(1996,s.368).
7J.E.Marcia(1966).DevelopmentandValidationforEgoIdentityStatus.JournalofPersonalityand
SocialPsychology,3.
8E.H.Erikson(1968).Identity,YouthandCrisis.Faber.
