Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
PodejmująctematJaitożsamości,niesposóbpominąćproblemucielesności,który
sięgasamejistotypytańokondycjęludzkąitoczonychodwiekówsporówonaturę
człowieka.Zkonstatacjifaktu,żebycieczłowiekajestbyciem„wcielonym”–że
człowiekjestciałem,azarazemmaciało–wynikająokreśloneimplikacjedlapsycho-
logicznychrozważańnadkwestiamidoświadczaniasiebieirelacjizeświatem.Wyróż-
nićtumożnapodejścia,którewiążądoświadczeniaciałazformowaniemsiętożsamo-
ści.Takzwanejacielesne,traktowanejakopierwszyrozwojowopodsystemstruktury
Ja,umożliwiaćmajednostcespostrzeganieiprzeżywanieswojejodrębnościfizycznej,
spójnościiciągłościwczasie.Samfaktposiadaniaciałaniedajewprawdzieodpowie-
dzinapytanie„kimsięwłaściwiejest?”,alegwarantujepoczucierzeczywistościwła-
snegoistnieniairealnościinnychosób,stanowipodstawęwszelkichdoznańizaanga-
żowaniawkontaktyzeświatem,warunkujeświadomośćprzeżywanychemocjiibycia
autoremwłasnychdziałań(Laing)9.Psychologowie-klinicyścioddawnapodkreślali
wagędoświadczaniaintegralności:Ja–ciałodlapsychicznegozdrowia,wskazując
jednocześnienazagrożeniazwiązanezestanamidysocjacjiwtymobszarze–odniesie-
niemdowłasnegociałajakowyłączniezewnętrznegoprzedmiotu,podlegającegooce-
nieikontroliautonomicznegopodmiotu(umysłu)bądźinnychludzi(siłspołecznych).
Tezaofunkcjonalnejjednościpsycheisomy,rozpatrywananagruncieteoretycznym,
wymagajednakprzezwyciężeniasprzecznościznajdującejswójwyrazwkartezjańskiej
dychotomiiduch–materia(traktującejciałojako„więzieniedladucha”)idzisiejszej
opozycjinatura–kultura(uznającejciałozaproduktspołeczny,kulturowytekst)(El-
liott)10.Wobutychprzypadkach,Jatraktowanejestjako„perfekcyjnyumysł”oddzie-
lonyodciała,ciało–jakoprzedmiot,nadktórymJamazdobyćpanowanie,bydowieść
swejzdolnościdosamokontroli,samoregulacji,kreacjisamegosiebie.Ciało–jego
wygląd–stajesięwtensposóbreprezentacjątożsamościkonstruowanejwedługwska-
zańimożliwościoferowanychwobrębiekonsumpcyjnychsystemówponowoczesnej
kultury.Współczesnedyskusjenatematciałaitożsamości,podejmowaneniemalwe
wszystkichdyscyplinachinaróżnychpoziomach,wzbudzajążywezainteresowanie
nietylkozuwaginapotrzebęteoretycznychrozstrzygnięć,aleipraktykężyciaco-
dziennego.Niektórezwyłaniającychsiętuproblemówzostałyporuszonewartykułach
zawartychwdrugiejczęścimonografii.Wpierwszymopracowaniu,IwonaSikorska
omawiaproblematykętożsamościwkontekściezagadnieńzwiązanychzposiadaniem
iprzeżywaniemwłasnegociała.TematcielesnościpodejmowanyjestprzezAutorkę
zuwzględnieniemperspektywyfilozoficznej,antropologicznejipsychologicznej
–rozwojowejispołecznej.KolejneartykułyMałgorzatyKuletyiDorotyKrzemionki-
-Brózdyprezentująteoretyczneipraktycznekwestieodnoszącesiędopostawywobec
własnegociała.PierwszazAutorekkoncentrujesięnaspołeczno-kulturowychioso-
bowościowychuwarunkowaniachobrazuciała,druga–rozważaróżneaspektywyzna-
czającespecyfikępoczuciatożsamościosóbznadwagą.
Pojęcietożsamościjakoświadomościwłasnejindywidualnościiniepowtarzalności
odgrywawewspółczesnejpsychologiicorazważniejsząrolę;wzrastajegopopularność
orazliczbabadańipracpoświęconychproblematycetożsamościindywidualnej,jak
9R.D.Laing(1999).Podzielone„ja”.Poznań,DomWydawniczyRebis.
10A.Elliott(2007).Koncepcje„ja”.Warszawa,WydawnictwoSic!
