Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nalodzie,wykluczeniegraczyzarażąceprzewinieniaitd.
Towszystkomasens;gry,którestająsiędziękinimmożliwe,nie
przetrwałybybeznich.Kara(zwróćuwagęnaetymologię„rzutu
karnego”)jeststosunkowołagodna,gdyż„totylkogra”,leczjeśli
wykroczeniejestwystarczającopoważne,poduwagęwziętezostaną
wysokiegrzywnylubusunięciezdyscypliny,atakże,cooczywiste,
gdzieśwzakamarkachczaisięrównieżpostępowaniekarne
zanapaśćluboszustwo.Sceptycywzględemwolnejwolipowinni
zastanowićsię,czychcielibyusunąćwszystkieteregułydlatego,
żegraczeniemająwolnejwoli.Ajeśliprzystająnatakiekary
wsporcietylkowdrodzewyjątku,tozgodniezktórązasadąowe
praktykikaranianiemogąbyćstosowanewznaczniebardziej
istotnejgrze,jakąjestżycie?
Mówiszteż,że„poszczególneracje,którenanaswpływają,obok
psychologicznychdyspozycji,upodobańiniechęci,orazinnych
konstytutywnychokoliczności,któresprawiają,iżjesteśmytym,
kimjesteśmy,samesąwostatecznościskutkiemczynników
znajdującychsiępozanasząkontrolą”.Icoztego?Wydajemisię,
żeniezauważasz,iżautonomiatocoś,doczegosiędojrzewa,iże
faktyczniejesttoproces,którypoczątkowoznajdujesięcałkowicie
pozanasząkontrolą,leczgdydorastamyiuczymysię,nabywamy
możliwośćkontrolicoraztokolejnychdziałań,wyborów,myśli,
postawitd.Tak,wszystkotozwiązanejestzesporąilościątrafu,ale
przecieżsporotrafuwiążesięzsamymfaktemurodzeniasię,
zbyciemżywym.My,ludzie,jesteśmydobrzezaprojektowani,aby
korzystaćzprzydarzającegosięnamtrafuitodotegostopnia,
iżjesteśmypociąganidoodpowiedzialnościzaniewykorzystanie
ryzykownychokazji(naprzykład),któremogąspowodowaćutratę
posiadanejprzeznaskontroli.Determinizmisamokontrolanie
sąniekompatybilne.
Caruso:Nocóż,dobrzewiedzieć,żeodrzucaszretrybutywizm,
aznim„każdąkoncepcjęwolnejwoli,którapróbujegouzasadnić”.
Tenpunkt,codoktóregosięzgadzamy,jestistotny,gdyżjego
konsekwencjąjestuznaniepodstawowychelementówsystemu
