Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Rozdział2.EwolucjaideiiformdialoguspołecznegowEuropie
ipowstrzymywaćsięodtworzenianiesprawiedliwychinieobiektywnychprzywilejów
dlawybranychgrupspołeczeństwa7.Nowa,aktywnarolapaństwa,którerealizujeideę
sprawiedliwościpoprzeztworzenieodpowiednichwarunkówprawnychimechanizmów
zachowaniarównowagiwstosunkachspołecznychiutrzymaniapokojuspołecznego,
stanowiodpowiedźnakonfliktyiantagonizmyujawniającesięzcałąmocąwokresie
kształtowaniasiękapitalizmuwkrajachEuropyZachodniejiUSAwXIXiXXwieku8.
Pierwszewątki,któremożnabyuznaćzapoczątekdebatydotyczącejkoncepcjidia-
loguspołecznego,odnajdujemywideacheuropejskiegokorporatyzmugłoszących,że
podstawąpaństwawinnybyćzrzeszeniazawodowepracodawcówipracowników.Korpo-
ratyzmtegookresubyłodpowiedziąnaukształtowanewokresierewolucjiprzemysłowej
iwczesnegokapitalizmurelacjemiędzywłaścicielamiarobotnikami.Stanowiłalterna-
tywęzarównodlasocjalizmuikomunizmu,jakidlaliberalizmu.Wartowspomnieć,
żewizjaspołeczeństwaopartegonakoncepcjachkorporatyzmubyłarozwijanarównież
przeztakichmyślicieli,jakGeorgWilhelmFriedrichHegelczypóźniejMaxWeber9.
Jednaknajwiększyirzecmożnabardziejbezpośredniwpływnaukształtowanieidei
korporatyzmumiałaXIX-wiecznamyślspołecznaKościoła.Pierwszeinicjatywypodej-
mowaniadialoguibudowaniajegoinstytucjisięgająXIXwieku.Ważnąrolęodegrała
koncepcjapapieżaLeonaXIII,zawartawRerumnovarum(1891).Encyklikaprzedstawia-
łaideęsolidaryzmuspołecznego,proponowałaustanowienietakichstosunkówmiędzy
kapitałemapracą,któreprzypominałybystosunkicechowe,przedkapitalistyczne10.Zda-
niemLeonaXIIIjednymznajważniejszychwyzwańdlawspółczesnychmuspołeczeństw
byłoustanowieniestosunkupracynapodstawiewolnejumowy.Polemizowałonzwizją
dychotomicznejstrukturyspołecznejpropagowanąprzezkomunistów.Uważał,żesiła
społeczeństwatkwiwjegoróżnorodności.Todziękiróżnicomwystępującymzarówno
7TeoriasprawiedliwościRawlsajesttofilozoficznaipolitycznadoktrynaporazpierwszyopubli-
kowanaw1971r.wksiążceTeoriasprawiedliwości.WteoriitejRawlsodwołujesiędozasady„justiceas
fairness”-podziałdóbrjestsprawiedliwy(just),jeślijestbezstronny(fair),czylijeślioferujekażdemu
takiesamemożliwości.J.Rawls,Teoriasprawiedliwości,Wyd.NaukPWN,Warszawa1994.
8S.Golinowska,Politykaspołecznapaństwa…,op.cit.,s.24.S.Golinowskapodkreśla,żewspó-
czesneteorieumowyspołecznejpodnosząwartośćstabilizacjiiharmoniiżyciaspołecznego,cowy-
magaustaleniairespektowaniaregułporzątkuspołecznego.Dlategoprzykładasiędużeznaczeniedo
zasad,proceduriinstytucjidochodzeniedoconsensususpołecznego,copotwierdzająwspółczesne
kierunkinaukekonomicznych,politologicznychiprawnych.
9R.Towalskipisze:„Hegel[ł]opisałkorporacyjnestowarzyszenia(Korporationen)jakojedną
zmoralnychpodstawpaństwa.Przezwielu[ł]zostałotoodczytanejakowezwaniedobudowypań-
stwakorporacyjnego”.R.Towalski,Dialogspołeczny-próbadefnicji,w:Dialogspołeczny.Najnowsze
dyskusjeikoncepcje,red.R.Towalski,CentrumPartnerstwaSpołecznegoDialog,Warszawa,2007,s.14.
10J.Gardawski,Dialogspołeczny-odprawcechowychdodyrektywunijnych,„Dialog.Pismo
DialoguSpołecznego”2006,nr1(10),s.23.
