Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Rozdział2.EwolucjaideiiformdialoguspołecznegowEuropie
zadańpolitykispołecznejkoncentrujesięnazapewnieniuinstrumentówinterwencjipań-
stwapoprzezodpowiednikształtustawodawstwapracy16.
Ustrójkorporacyjny,którypojawiłsiępoIwojnieświatowej,przybrałdwiepostaci:
krótkotrwającegowAustriikorporatyzmuczerpiącegoinspiracjęzencyklikikorpora-
tyzmufaszystowskiegoweWłoszech,Niemczech,Portugalii,apotemweFrancjiVichy.
P.Schmitternazwałjekorporacjonizmemnarodowym,wprzeciwieństwiedokorporacjo-
nizmuspołecznego.Najistotniejszyokresdlarozwojukorporatyzmu-zarównodlajego
idei,jakipraktyki-nastąpiłpoIIwojnieświatowej.Dlapodkreśleniaróżnicystworzono
pojęcieneokorporatyzmu,choćdodziśnazywasiękorporatyzmemobydwiekoncep-
cje.Wwarunkachdemokracjikorporatyzmprzybraćmusiałinnycharakterniżwpań-
stwachoustrojutotalitarnymczydyktatorskim17.Korporatyzmprzedwojennybyłideą
państwaspołecznegoikorporacyjnego,gdziewspólneinteresypracodawcówipracowni-
kówmiałysłużyćwspólnemudobru.Stanowiłonalternatywędlasocjalizmu,azdrugiej
stronydlaskrajnegoindywidualizmu18.Takiekorporacjeniebyłyczęściąadministracji
publicznej,niebyłyelementemsystemupolitycznego,choćpełniłyczęśćzjegofunkcji19.
Korporatyzmprzedwojennyodneokorporatyzmuodróżniamiędzyinnyminaciskna
wartościimoralność:„Podstawowąfunkcjąspołecznąkorporacjijesttworzenieklimatu
moralnegosprzyjającegoideiwspółpracypracownikówipracodawców”20.Późniejnadal
naciskkładzionybyłnawspółpracępracodawcówipracowników,jednakwneokorpora-
tyzmiesilniejpodkreślanokorzyścimaterialnewspółpracy-takiejakwynegocjowanie
16Tennurtzainteresowańpolitykispołecznejwidocznyjestwkoncepcjachpolskiejpolitykispo-
łecznejokresumiędzywojennegowpracachA.SzymańskiegoiS.Rychlińskiegoipowojennego,m.in.
uW.SzubertaiA.Rajkiewicza;por.A.Szymański,Politykaspołeczna,UniwersytetLubelski,Lublin1925,
s.1-2;S.Rychliński,Wybórpism,red.P.Wójcik,PWN,Warszawa1976,s.249;W.Szubert,Przedmiot,
genezaizakressocjalistycznejpolitykispołecznej,w:Politykaspołeczna,red.A.Rajkiewicz,PWE,Warsza-
wa1979,s.30,34,36;W.Szubert,Studiazpolitykispołecznej,PWE,Warszawa1973,s.179;A.Rajkiewicz,
Istotapolitykispołecznej-wczorajidziś,w:Politykaspołeczna.Materiałydostudiowania,red.A.Rajkie-
wicz,J.Supińska,M.Księżopolski,Wyd.Nauk.„Śląsk”,Katowice1998,s.27.
17Por.TrendstowardCorporatistIntermediation,red.P.Schmitter,G.Lembruch,Sage,Beverly
Hills1979.WedługJ.Gardawskiego:„[ł]Ideeharmonizowaniainteresówprzybrałydwiepraktyczne
postaci:socjaldemokratyczną,rozwiniętąprzedewszystkimwkrajachskandynawskich,orazfaszy-
stowską”.J.Gardawski,DialogspołecznywPolsceł,op.cit.,s.23.
18A.H.deOliveiraMarques,HistoriaPortugalii,t.2,przeł.W.Chabasiński,PWN,Warszawa
1987,s.340-342.PrzykładowowPortugaliipoczątektzw.EstadoNovodatujesięna1933rok,byłato
ideapaństwaspołecznegoikorporacyjnego;wedługdoktrynySalazarawspólneinteresypracodawców
ipracownikówmiałysłużyćwspólnemudobru.
19P.Lucius,Renovationducapitalisme,Payot,Paris1933;cyt.zaK.W.Frieske,Modelezbioro-
wychstosunkówpracyazdolnośćgospodarkidotworzeniamiejscpracy,IPiSS,Warszawa2001.
20M.Manoilescu,LeSiecleduCorporatisme,Editions„Payot”,Paris1934;cyt.ibidem.
