Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSPÓŁCZESNEWOJNY
IKONFLIKTYZBROJNE
36
odczytywanewkonkretnychokolicznościach,aniestosowanebezpośrednio.Etyka
politykirządzisięinnymiprawami.Jednostkamaprawodopoświeceniasięwimię
wyższychzasad,aleprzywódcapolitycznymusikierowaćsięinteresempaństwa.
(5)Państwaprzedstawiająswojeaspiracje,celeidziałaniawtakisposób,abywyka-
zaćzwiązekzuniwersalnymizasadamimoralnymi,nawetjeżeliniesąonetożsame.
(6)Realizmpolitycznywobecprzyjęciaautonomicznejsferypolitykiiodrębności
prawróżnisięodinnychszkółstosunkówmiędzynarodowych,główniewkwestii
wpływówpolitykinasiłępaństwa
35
.
Wkonsekwencjitychzałożeńpowstałookreślonewyobrażenieowojnie:państwo
jestgotowe,jeżelitylkomożeimusiużyćsiły,dlarealizacjiwłasnejwizjibezpie-
czeństwa.Trudnookreślićwedługtejszkołyznaczenieaktorówniepaństwowych.
Wujęciurealistycznymwwojniemogąuczestniczyćtylkoaktorzypaństwowi,przez
corealizmklasycznymatrudnościzwyjaśnieniem,naprzykład,wojnyzterrory-
zmem.Zdaniemrealistów,napolitykęzagranicznąpaństwawpływawielkośćposia-
danejsiły,mierzonejstosunkiemdosiłyinnychpaństworazmiejscazajmowanego
wstrukturzesystemumiędzynarodowego.Wmomencierozpoczęciadziałańwojen-
nychpaństwaposzukująkoalicjantów,abydokonaćmiędzynarodowejlegitymizacji
swojegodziałania.Dziejesiętakzwłaszcza,gdyzagrożeniemsądziałaniaterrory-
styczneirozpowszechnianiebronijądrowej
36
.
Dlarozwojuteoriistosunkówmiędzynarodowychważneznaczeniemiałbe-
hawioryzm,którypowstałwlatach50.wStanachZjednoczonych.Wnurcietym
podkreślono,żedecydencisąpoddanioddziaływaniomróżnychbodźców,które
wpływająnaichzachowanie.Behawioryścidążylidoodkryciaprawwstosunkach
międzynarodowychprzezposzukiwanieregularnościiprzyczynowychzależności.
Behawioryścibudowalizapomocąmatematykiitechnikikomputerowejfor-
malnemodeledeterministyczne,któreodzwierciedlałysystemmiędzynarodowy.
NajbardziejznanyjestmodelwyściguzbrojeńLewisaRichardsonaz1919r.,spo-
pularyzowanyprzezAnatolaRapoporta.Modeltenzakładał,żewydatkinazbro-
jeniasąściślepowiązanezwydatkamisąsiada.Wpewnychsytuacjachwydatkite
mogąsięzwiększyćlubzmniejszyćidochodziwówczasdowyściguzbrojeńlubroz-
brojenia.Autorzystosującypodejściebehawiorystyczneuznawali,żekonfliktjest
rzecząnaturalną,dlategonienależymuzapobiegać,leczdążyćjedyniedostanu,
abykonfliktnieprzerodziłsięwformędestrukcyjną
37
.Zawarunkikoniecznedo
rozpoczęciawojnyuznawanoagresywnedziałanialudzizmierzającedozdobycia
władzyiterytorium,dostępnośćśrodkówtransportu,scentralizowaniedecyzjioraz
wiarygodneuzasadnienie.Wyróżnionojednocześnieczterypodstawowewskaźni-
kiokreślająceistnieniestanuwojny:surowość(mierzonaliczbązabitychżołnierzy),
częstotliwość(mierzonazabiciem1000żołnierzy),rozmiary(mierzonewmiesiącach
trwaniawalk)orazintensywność(mierzonaliczbąpoległychżołnierzywmiesią-
cu).Zauważono,żepołożeniegeograficzneisiłapaństwa,wtymwydatkiwojskowe,
35
H.Morgenthau,op.cit.,s.4.
36
R.Kagan,PotęgaiRaj.AmerykaiEuropawnowymporządkuświata,Warszawa2003.
37
W.C.Wohlforth,TheStabilityofaUnipolarWorld,„Internationalsecurity”1999,t.24,nr1,s.11-13.
