Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSPÓŁCZESNEWOJNY
IKONFLIKTYZBROJNE
44
peryferyjnych.Wrezultaciecentrumwpaństwachperyferyjnychwspółpracuje
zwłasnymcentrum,aletakżeperyferiamiwpaństwachcentrum.Występujetakże
znacznaniezgodnośćinteresówmiędzyperyferiamiwpaństwachcentrumiwpań-
stwachperyferii
53
.Konfliktywtakimwypadkumogąwystępowaćwdziedzinach
przewagicentrumnadperyferiami,alenajwiększerozmiaryprzybierająonewchwi-
liwalkimiędzypaństwamiperyferiów.
ZpunktuwidzeniaistnieniakonfliktówciekawajestkoncepcjaSamuelaHun-
tingtona(1927-2008),określanajako„zderzeniecywilizacji”
54
.Definiujeon
cywilizacjęjakowspólnotęukształtowanąprzezhistorię,tradycję,językorazsamo-
identyfikację.Wprzyszłościgłównaliniapodziałuprzebiegaćbędziemiędzycy-
wilizacjami,awyznaczająprzynależnośćreligijna,którajestmniejelastycznaod
różnicpolitycznychczyekonomicznych.Huntingtonwyodrębniakilkacywilizacji,
którezamieszkująkulęziemską:zachodnią,muzułmańska,konfucjańską,japońską,
hinduistyczną,ortodoksyjną,łacińsko-amerykańskąiafrykańską.Dokonfrontacji
dochodziprzedewszystkimmiędzycywilizacjązachodniąamuzułmańską,muzuł-
mańskąahinduistycznąihinduistycznąakonfucjańską.JakwskazujeHuntington,
pozakończeniuzimnejwojnymożnasiębyłospodziewaćnasileniakonfliktówza-
równomiędzynarodowych,jakitychwewnętrznych.Miałyonewybuchać,według
niego,nastykucywilizacji,np.naKaukazieczynaBałkanach.Tomożejednocześ-
niedotyczyćrównieżpaństwwielonarodowychczywielokulturowych.
Doliberalnychkoncepcjiwysuwanychpodkonieczimnejwojnynależykoncep-
cjakońcaFrancisaFukuyamy.Dlategobadaczakonieczimnejwojnyoznaczałza-
kończenieideologicznejewolucjiludzkościoraztriumfliberalnejdemokracjijako
końcowejformyorganizacjispołeczeństwa.ZdaniemFukuyamy,działaniapodej-
mowanewimięwielkichideologiibędązastąpioneprzezchłodnekalkulacjeekono-
miczneitroskęośrodowiskonaturalne.Światulegniepodziałowinademokratyczną
cześćposthistorycznąiniedemokratycznączęśćodwołującąsięczęstodohistorii.
Państwademokratycznebędąrozwiązywałyswojekonfliktynadrodzepokojowych
negocjacji,aliczbakonfliktówzbrojnychulegniezmniejszeniu,alenieeliminacji,
ponieważbędziedonichnadaldochodzićwświecieniedemokratycznym.Wojny
mogąwtymznaczeniumiećpodłożeetniczne,narodoweireligijne,aleichskala
wporównaniudowojenzprzeszłościbędziezdecydowaniemniejszaodznanych
wojenmiędzymocarstwami
55
.PrzesłanieFukuyamyjestmocnoperspektywiczne-
sporyzniknądopierowtedy,gdypowstaniejednopaństwoświatowe.
53
J.Staniszkis,Władzaglobalizacji,Warszawa2003,s.167in.
54
S.Huntington,Zderzeniecywilizacjiinowykształtładuświatowego,Warszawa1997.
55
F.Fukyama,Koniechistorii,Poznań1992.
